Category: فرهنگ سرا

اما گفتمان معرفتی شاه‌نامه بازسازی و پاسداری روایت و معرفت مردمان ایرانی و کیانیان است. گفتمان معرفتی شاه‌نامه و دربار محمود از نظر خاستگاه و چگونگی وسعت دید بشری نیز تفاوت دارد. گفتمان معرفتی دربار محمود فقط گفتمان مذهبی اشعری را به رسمیت می‌شناسد؛ گفتمان معرفتی شاه‌نامه با این تاکید پاسدار روایت‌های مردمان ایرانی است‌که روایت‌های دیگر نیز اهمیت دارد، باید وجود داشته باشد.

آبای تعلیمات ابتدایی خود را در مدرسه‌ی شهر سیمی پلاتینسکی که فعلآ به اسم سیمی مسما است آموخته است، در آن‌جا زبان‌های عربی، فارسی و دیگر زبان‌های  شرقی تدریس می شود، آبای هم‌زمان در مکتبی که زبان روسی تدریس  می‌شد نیز درس خواند.  اودر ختم سال پنجم تدریس شروع به نوشتن شعر می نماید. اولین اشعار منتخب خود را منحیث شاعر کامل به سن چهل سالگی به نشر می رساند.

 تراب، درین چند سال فراوان مشهور شده است، دربارۀ او قصه‌های بسیاری است که مردی عادی بوده و بعد از نشر شعرهایش، اشراف و اعیان و تاجران شرق افغانستان او را دعوت دادند و به او هدایا و تحایف چندان بخشیدند که دیگر به غریبی بر نگردد. همه این‌ها قصه است. همان قدر که شعرهای او قصه است اما واقعیت، محبوبیت بسیار اوست. در شعر خاطره، به خوشحال خان و شعر معروف او درباره ننگ افغانی ارجاع می‌دهد.

حقیقتی مرا برانگیخته بود تا مشتاقانه در مورد خاستگاه، هویت، تابعیت دوگانه و تمایلات جنسی خود بنویسم. احساس کردم بهتر است به قلب حقیقت خود بزنم؛ همچنین آنچه را لمس کردم که به نظر، حقیقت کل می‌رسد. پس از آن سه داستان شخصی تخیلی نوشتم که کودکی، نوجوانی و بزرگسالی مرا گرد هم می‌آوردند.

هم‌چنین  در روزنامۀ گاردین، روزنامه روشنفکری بریتانیا، «کولم توبین» نویسندۀ ایرلندی رمان مشهور«بروکلین» در پی اعلام «لوییز گلوک» به عنوان برنده نوبل ادبیات در یادداشتی نوشته است «در سال ۲۰۰۸ در استنفورد بود که «اوان بولند» شاعر ایرلندی به من گفت آثار «لوییز گلوک» را بسیار تحسین می‌کند. «بولند» تعدادی از مجموعه‌ شعرهای «گلوک» را از قفسۀ کتابش خارج کرد و به من داد.

عاصی درین شهرمحبوب همه بود هنگامی که حکومت چپی بود دو طرف دعوا او را دوست می‌داشتند. وقتی جنگ داخلی آغاز شد، طرف‌های جنگ در دوستی او اتفاق نظر داشتند. صحبت‌هایی ازعلاقه رییس جمهور وقت داکترنجیب‌الله، فرماندهان جهادی که بعدها کابل را تصرف کردند فراوان شنیده شده است.

اما رمان این ­گونه آغاز نمی­‌شود. آغاز رمان، زمینه­‌یی است که در آن زمان، مکان، شخصیت­‌های اصلی داستان و توضیح رابطه میان شخصیت­‌ها معرفی می­‌شود و در واقع به قول دکتر پاینده برای بسط و گسترش بعدی رویدادها زمینه‌­چینی می­‌شود. «آغاز رمان معمولاً حسی از روزمرگی در خواننده برمی انگیزد، گویی روال معمول امور یا جریان یک‌نواخت و تکراری زندگی در دنیای تخیلی رمان برای خواننده بازگفته می‌شود. این خود تمهیدی موثر برای بروز کشمکش در بخش‌های بعدی رمان است». 

کار بزرگ آنان، جمع کردن نویسنده، طراح،نقاش و شاعر تازه از میان خود مردم افغانستان است، همان طور که آثار وافسانه‌ها و قصه‌های دیگر ملل را هم خودشان ترجمه می‌کنند. از کارهای نکردۀ آنان، بازنویسی قصه‌های کتاب های قدیمی برای کودکان است، مثل داستان‌های مثنوی، شاهنامه،عطار و داستان های هزار و یک شب و افسانه‌های منثور و منظومی که نسل های پیشین با حکمت ها و ظرافت‌های آن ، بزرگ شده اند.

پارسال به اصرار خواستیم بیاید لندن که برایش مراسم بزرگ‌داشت بگیریم، پذیرفت و به لندن آمد. دردانشگاه سواس لندن، همه دوستان قدیم و جدیدش جمع شده بودند. انگاری همه می‌دانستیم،دیدار واپسین ماست. محبه را در آغوش گرفت برای چند دقیقه، از کج‌خلقی شاعرانه برایش گفت. با سیما شادان، آصف معروف و استاد ناشناس از کابل قدیم سخن گفت. از وقت‌های رادیو تلویزیون ملی و شعرخوانی‌های پر شور کابل. به من نگاه کرد که آن شب شعرها هنوز مانده،نگفتم نمانده، نگفتم که هیچ چیز نمانده از وطنی که برای او حالا تنها رویایی رومانتیک و نوستالژیک شده است.

چنان‌که در این بریدۀ کوتاه مشاهده می­‌کنید، فرهنگ و نوع باورهای طبقات مختلف را با تفصیل لازم ارایه می‌دارد و بریده‌­یی از زنده‌گی واقعی اشخاص در آن روزگار را محاکات می­‌کند، این روش بیشتر در رمان رایج است. در داستان جهاد اکبر هرچند دو جبهۀ سیاه و سفید، کفر و اسلام در همۀ قسمت‌­ها مشهود است.

در شعر دهۀ هشتاد افغانستان نیز شاملو تاثیرگذار بوده است. مجموعه‌های شعری و شعرهای از مهدی سرباز، مجیب مهرداد، امان پویامک، کریمه شبرنگ، یاسین نگاه، هادی هزاره و… داریم که از نظر بوطیقا شاملویی استند و می‌توانند به نام شعر شاملویی دسته‌بندی شوند. در ضمن شماری از شاعران دهۀ پنجاه نیز به سرایش شعر شاملویی تا دهه هشتاد و… ادامه داده‌اند و نمونه‌های از شعر شاملویی دارند که پرتو نادری، لطیف پدرام، افسر رهبین و… از این جمله اند.

طوری‌که از شعر کلاسیک و سنتی فارسی کاملاً عبور نمی‌توانیم از شعر نیمایی نیز نمی‌توانیم کاملاً عبور کنیم. شعر نیمایی هنوز امکان‌های بالقوۀ زیبایی‌شناسی برای آفرینش شعر دارد. بنابراین بهتر است به آموزش اصول، قاعده و قواعد شعر نیمایی و شعر معاصر بیشتر توجه صورت گیرد.