نوروز در مناطق جنوبی افغانستان

هرچند به دلایل بیشتر سنتی بودن مناطق جنوبی کشور، نوروز و تجلیل از این جشن باستانی علاقه‌مندان کمتری دارد، اما در بعضی از مناطق جنوبی کشور از این روز هرچند کمتر اما با مراسم‌های گوناگون تجلیل می‌شود. در ولایت جنوبی قندهار مردم به گونۀ محدود از این روز تجلیل می‌کنند. باشنده‌گان قندهار در روزهای سال نو بعضی‌ها با خانواده و بعضی‌ها هم با دوستان خود به مناطق تفریحی این ولایت می‌روند. یکی از مناطقی که باشنده‌گان قندهار در آن به تجلیل از جشن نوروز می‌پردازند عینو مینۀ قندهار است.

خالد همت فعال مدنی و ژورنالیست می‌گوید:« در روز نوروز مردم قندهار در عینو مینۀ قندهار دور هم جمع می‌شوند، کشتی‌گیری و دیگر بازی‌های محلی سرگرمی و تفریح می‌کنند» یکی از مناطق دیگری که در قندهار باشنده‌گان آن در آن‌جا به تفریح می‌روند، بند دهلی است. به گفتۀ آقای همت، جوانان قندهاری همرا با دوستان خود در روزهای اول و دوم نوروز به این بند می‌رود. او می‌گوید:« جوانان قندهار در روز اول نوروز به بند دهلی این ولایت می‌روند و غذاهای دل‌خواه خودر را می‌پزند و آلات موسقی را با خود برده و با رقص و پای‌کوبی از این روز تجلیل می‌کنند.»

شماری از باشنده گان قندهار در روز نوروز به زیارت بابای ولی ارغنداب می‌روند و به مانند مزار شریف و دیگر شهرهای افغانستان، جنده‌یی را که در این زیارت وجود دارد، بالا می‌کنند، هدایت مهتمم صالح، ژورنالیست که سا‌ل‌ها در ولایت جنوبی قندهار مصروف کار خبرنگاری است می‌گوید:«یکی از جشن‌های که در سال های قبل در این ولایت در روز نوروز انجام می‌گرفت بلند کردن بیرق بود، مقامات دولتی به ولسوالی خاک‌ریز این ولایت می‌رفتند در شاه آغا یا زیارت شاه مقصود بیرق بلند می‌کردند.»

زنان در ارغنداب قندهار نیز از این روز تجلیل می‌کنند، امین الله سمسور خبرنگار محلی در قندهار می گوید:«زنان اولین چهار شنبۀ سال جدید را گرامی می‌دارند، آنان غذاهای را که در منزل می‌پزند به زیارت بابا صاحب می‌برند و یک‌جا با خانواده و دوستان شان صرف می‌کنند. و یا درجاهای که به تفریح و تجلیل از نوروز می‌روند غذاهای مورد علاقۀ خود را می پزند.» هم‌چنان زنان قندهاری در سال نو به پارک‌های زنانۀ شهر قندهار می‌روند و روزهای سال نو خود را سپری می‌کنند. به گفتۀ آقای سمسور امسال ناامنی‌ها در این ولایت سبب شده که مردم این ولایت علاقۀ کمتر به تجلیل از این جشن داشته باشند.

به گفتۀ فعالان مدنی و خبرنگاران، همه ساله مقامات محلی در این ولایت، با برگزاری مراسم خاصی نوروز را تجلیل می‌کردند، اما به گفتۀ آنان امسال خبری از این مراسم خاص از سوی نهاد های رسمی نیست. یکی دیگر از مناطق جنوبی که در آن از نوروز تجلیل می‌شود گرشک هلمند و هم‌چنان کجران دایکندی است. باشنده‌گان بلوچ این دو منطقه، جشن نوروز را متفاوت‌تر از دیگر باشنده‌گان آن تجلیل می‌کنند. عباس حیدری دانشجوی دانشگاه قندهار که خودش از گرشک هلمند است و سال‌ها در کجران دایکندی نیز زنده گی کرده است در بارۀ تجلیل از نوروز در بین اهالی بلوچ این دو منطقه می‌گوید:« در این دو منطقه، باشنده‌گان آن در روز اول نوروز در مساجد خود جمع می‌شوند، غذاهای محلی را که با عشق تمام می‌پزند با خود در مسجد می‌آورند و بعد از صرف غذا به مناطق تفریحی این دو منطقه می‌روند و دو روز نوروز را به تفریح و سرگرمی می‌پردازند».

به گفتۀ آقای حیدری هرچند بانوان در گرشک و کجران به دلیل سنت‌های حاکم بر جامعه مراسم ویِژۀ ندارند و به تفریح گاها نمی‌روند اما به مانند دیگر مناطق کشور به زیارت گاه‌های که در این ساحات وجود دارد می‌روند اما آن عده از جوانان مناطق جنوبی که معتقد به تجلیل از نوروز هستند، بیشتر به ولایت‌هایی نظیر هرات، بلخ و ننگرهار که در آن از نوروز باشکوه تجلیل می‌شود می‌روند. به گفتۀ فعالان مدنی و ژورنالیستان در ولایت‌های جنوبی قندهار و هلمند، عقاید مذهبی در مناطق جنوبی افغانستان این رسم دیرین را به خطر انداخته ‌است. در مسجدها و محله‌ها، امام‌‌جمعه‌ها می‌گویند که این جشن، آیین زردشتی است و نباید از آن تجلیل شود، این گفتۀ برخی از عالمان دینی سبب شده که در جوامع سنتی نظیر قندهار و هلمند و بعضی مناطق دیگر جنوبی، مردم از این روز به گونۀ محدود تجلیل کنند. هر چند خیلی‌ها معتقدند این طرز فکر محصول اندیشۀ افراطی است، اما در جوامع سنتی چون افغانستان این نوع فکر طرف‌داران خود را دارد.