Category: فرهنگ سرا

چنان‌که در این بریدۀ کوتاه مشاهده می­‌کنید، فرهنگ و نوع باورهای طبقات مختلف را با تفصیل لازم ارایه می‌دارد و بریده‌­یی از زنده‌گی واقعی اشخاص در آن روزگار را محاکات می­‌کند، این روش بیشتر در رمان رایج است. در داستان جهاد اکبر هرچند دو جبهۀ سیاه و سفید، کفر و اسلام در همۀ قسمت‌­ها مشهود است.

در شعر دهۀ هشتاد افغانستان نیز شاملو تاثیرگذار بوده است. مجموعه‌های شعری و شعرهای از مهدی سرباز، مجیب مهرداد، امان پویامک، کریمه شبرنگ، یاسین نگاه، هادی هزاره و… داریم که از نظر بوطیقا شاملویی استند و می‌توانند به نام شعر شاملویی دسته‌بندی شوند. در ضمن شماری از شاعران دهۀ پنجاه نیز به سرایش شعر شاملویی تا دهه هشتاد و… ادامه داده‌اند و نمونه‌های از شعر شاملویی دارند که پرتو نادری، لطیف پدرام، افسر رهبین و… از این جمله اند.

طوری‌که از شعر کلاسیک و سنتی فارسی کاملاً عبور نمی‌توانیم از شعر نیمایی نیز نمی‌توانیم کاملاً عبور کنیم. شعر نیمایی هنوز امکان‌های بالقوۀ زیبایی‌شناسی برای آفرینش شعر دارد. بنابراین بهتر است به آموزش اصول، قاعده و قواعد شعر نیمایی و شعر معاصر بیشتر توجه صورت گیرد.

در بخش عظیمی از آثار برجامانده و زنده‌ی این موسیقی ما صدای ماندگار و جادویی سازهای مضرابی یا زهی(زخمه‌ای) را می‌شنویم. به عنوان مثال صدای دوتار از خراسان شمالی تا جنوبی در ایران تا نواحی مرزی و این‌سوی مرز در بادغیس و هرات و فراه و غور مشترک است.

با این وجود، برنامۀ ستارۀ افغان تأثیر چندانی بر موسیقی افغانستان نگذاشته است و کسانی که در آن موفق شدند، برای مدتی به خوانندگی پرداختند و‌ بعد به فراموشی سپرده شدند و حتی تلویزیون طلوع هم از آنها حمایت‌ نکرد.

شیوۀ اجرای اکبر نیکزاد نزدیک به شیوۀ کاری و رنگ صدای داکتر صادق فطرت ناشناس است ولی بعدها او‌ تلاش کرد تا شیوۀ تازه‌یی در اجرا هایش ایجاد کند که مختص به خودش باشد.

می‌توان از آثار چاپ‌نشدۀ استاد به نت‌نویسی آهنگ‌های مرحوم عبدالرحیم ساربان، تفاوت موسیقی افغانستان با موسیقی ملل، تیوری‌ موسیقی، تاریخ آلات موسیقی افغانستان و تعدادی دیگر اشاره کرد.

از افسانه بیشتر از صد آهنگ در آرشیف رادیو و تلویزیون افغانستان به ثبت رسیده است. او اساسات موسیقی را نزد استاد حفیظ‌الله خیال آموخت ولی بعدها با آمدن هنرمندان هندی به کابل نزد پروفیسور چترجی‌ رفت تا از اندوخته‌های این هنرمند بزرگ نیز یاد بگیرد، او به رسم موسیقی سنتی هندی نزد این پروفیسور موسیقی «گُر» ماند و رسماً شاگردش شد.

سرانجام این استاد مسلم و مبتکر رباب در شب ۲۱ جوزای سال ۱۳۵۹ هجری خورشیدی که در انستیتوت گوته، مرکز فرهنگی آلمان در کابل کنسرت داشت و در پایان کنسرت که به خانه‌اش بازگشت درگذشت، او در آن شب ضمن رهبری آرکستر موسیقی محلی ساعت‌ها پی‌هم رباب نواخت و آن اجرا آخرین اجرای سلطان رباب در موسیقی کشور بود.

نخستین سرود ملی جمهوری افغانستان نیز از ساخته های استاد سلیم سرمست است، او این سرود ملی را بار نخست توسط آرکستر سمفونی تیاتر « اوپرا بالت» جمهوری تاجیکستان شوروی و بار دوم هم توسط آرکستر سمفونی « فیلارمونی » دولتی اوزبیکستان شوروی وقت و هر دو تحت رهبری خودش اجرا و‌ ثبت کرده است.

در آن زمان هنرمندان وطنی و ایرانی روابط دوستانه با هم دیگر داشتند، روابط تنگاتنگی میان فرهنگیان ایران و افغانستان به وجود آمده بود. حتا این روابط پای حبیب‌الله بلور مربی تیم پهلوانی ایران و استادِ تختی پهلوان معروف به جهان پهلوان را به خانه‎‌ی عبدالاحمد ادا ترانه‌سُرایِ معروف کشانیده بود. هویدا در آن‌جا بود که با حبیب‌الله بلور، آشنا شد و آشنایی آن‌ها سبب شد تا هویدا راهی ایران شود.

ولی این سبک تا هنوز در افغانستان آن‌چنان جا نیفتاده و اثری هم که درین سبک تا هنوز توسط راکرها خلق شده، تمامی معیارهای این سبک را نتوانسته پوره کند، این سبک اینستر‌ومنت‌ها و ریتم‌های خاص خود را دارد. ترانه نیز درین ژانر متفاوت است، ولی برخی از هنرمندان با بازخوانی آثار گذشته که شعر محور است در این سبک‌ کار می‌کنند، ذبیح هدایت یکی از آن خواننده‌گانی است که درین آواخر به بازخوانی برخی از آثار موسیقی پاپ در ژانر راک‌ پرداخته که از سوی مخاطبانش استقبال گسترده شده است.