استاد ننگیالی و نت‌نویسی در موسیقی معاصر کشور

به مناسبت هجده‌مین سالگرد درگذشت استاد ننگیالی

استاد فقیر محمد ننگیالی خالق بیش‌ از ۱۲۵۰ آهنگ برای هنرمندانی چون استاد جلیل زلاند، استاد حفیظ‌الله خیال، خانم پروین، خانم رخشانه، استاد مهوش، عبدالرحیم ساربان، احمدظاهر، خانم افسانه، استاد محمدحسین آرمان، عبدالوهاب مددی و تعداد زیاد دیگری است. او در کنار آهنگ‌سازی، تعداد زیادی از آهنگ‌هایش را خودش تنظیم و رهبری کرده است. وی موسیقی متن نخستین فیلم افغانی روزگاران را نیز ساخته است. تنظیم و ملودی آهنگ‌های معروف محلی چون آهسته برو، الا شاه کوکو جان و سمنک در جوش نیز از کارهای ارزش‌مند استاد فقیرمحمد ننگیالی است.

استاد فقیرمحمد ننگیالی در سال ۱۳۰۵ هجری خورشیدی در گذر کتاب‌فروشی کابل زاده شد. او دوره‌ ابتداییه را در مکتب صنایع کابل به پایان رساند و پس از فراغت از این مکتب شامل مکتب موزیک عسکری شد. آن‌جا زیر نظر استادانی چون استاد فرخ افندی، مختاربیگ و تورن غلام‌رسول، مبانی موسیقی کلاسیک غربی را آموخت و به عنوان ترمپت‌نواز فارغ‌التحصیل شد. وی با آغاز دهه‌ ۲۰ هجری خورشیدی عملاً کارش را با شهرداری کابل به عنوان رهبر ارکستر هشت نفری شروع کرد.

در جریان این کار با رادیو کابل نیز همکاری داشت و از سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۴هجری خورشیدی عضو فعال مکتب موزیک حربی بود و بعدها برای مدتی با پوهنی ننداری/تیاتر معارف همکار شد. استاد فقیرمحمد ننگیالی بعد از تمام این خدمات ارزنده در سال ۱۳۴۹ هجری خورشیدی بازنشسته شد و پس از آن به خاطر تجاربی که در حوزۀ‌ موسیقی نظامی داشت، همکاریش را با رادیو افغانستان آغاز کرد. در آن‌جا با همکاری استاد جلیل زلاند و استاد سلیم سرمست ارکستر ۳۸ نفری رادیو افغانستان را بنیان نهادند.

سال ۱۳۵۳ هجری خورشیدی نیز یکی از سال‌های پربار در زند‌گی هنری استاد فقیرمحمد ننگیالی بود. وی در این سال با همکاری مرحوم استاد سلیم سرمست لیسه‌ مسلکی موسیقی را در چوکات وزارت تحصیلات عالی بنیان نهاد؛ این امر در شناسایی استعدادهای زیادی در زمینه آکادمیک، مؤثر واقع شد. استاد فقیرمحمد ننگیالی در کنار تمام فعالیت‌های گسترده‌ هنری، در زمینه نوشتن مقالات و نوشتن نت آهنگ‌های فولکلوریک و آهنگ‌های ساختۀ خود نیز کار بسیار ارزش‌مندی انجام داده است. او در مهاجرت نت ۱۰۰ قطعه از آهنگ‌های معروف زنده‌یاد احمدظاهر را با اشعارش نوشت یا نوتیشن کرد و در کتابی با نام تشنۀ‌ صدای تو، خاموشم به چاپ رساند.

می‌توان از آثار چاپ‌نشدۀ استاد به نت‌نویسی آهنگ‌های مرحوم عبدالرحیم ساربان، تفاوت موسیقی افغانستان با موسیقی ملل، تیوری‌ موسیقی، تاریخ آلات موسیقی افغانستان و تعدادی دیگر اشاره کرد. استاد فقیرمحمد ننگیالی آهنگ‌سازی بی‌نظیر و خالق ملودی آهنگ‌های معروف موسیقی پاپ، نوازندۀ‌ زبردست ترمپت و استاد موسیقی آکادمیک کشور، سرانجام شبیه هنرمندان دیگر دهۀ‌ چهل و پنجاه هجری خورشیدی که از دهه‌های طلایی موسیقی معاصر افغانستان است، در مهاجرت و دور از زادگاهش، کابل، در روز 24 مارچ ۲۰۰۳، در شهر اوفنباخ آلمان چشم از جهان پوشید و به جاویدان پیوست.