دست‌های پنهان در آتش‌سوزی هرات

دست‌کم ده تانکر حامل گازمایع در آتش‌سوزی امروز (شنبه 10 اپریل) در شمال هرات سوخت و از بین رفت. جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات می‌گوید که علت وقوع این رویداد بی احتیاطی کارمندان یک شرکت گاز مایع هنگام انتقال گاز از یک تانکر به تانکر دیگر و نیز رعایت نکردن نکات ایمنی بوده است. یک نفر هم در این رویداد زخمی شده است، اما میزان زیان مالی وارد شده به مالکان شرکت‌هایی که دچار آتش‌سوزی شدند تا به حال مشخص نشده است.

تاسیسات گاز مایع، اما چرا در شمال هرات؟

زمین‌های تاسیسات گاز مایع در منطقۀ کمرکلاغ شهر هرات به هدف ایجاد انبار مواد غذایی، باغ‌های میوه، فضای سبز، گل‌خانه و محل بسته‌بندی میوه‌های خشک و تازه از سوی ادارۀ محلی هرات برای مالکان این شرکت‌ها به اجاره داده شده است نه برای تاسیسات گازمایع. مسوولان در هرات می‌گویند که به جز دو شرکت که در زمان طالبان، محدودۀ کمتر از یک جریب زمین را به منظور ایجاد تاسیسات گاز مایع از ادارۀ همان زمان دریافت کرده بودند، بقیۀ شرکت‌ها، خلاف قانون و قراردادهای شان عمل کرده و به جای فضای سبز، باغ، انبار و گل‌خانه؛ تاسیسات گاز مایع ایجاد کردند.

وحید احمد وفا یکی از مسوولان برحال ادارۀ اراضی ولایت هرات به رسانۀ نوروز می‌گوید که در این اداره اسامی 48 نفر ثبت است که از منطقۀ کمر کلاغ، قطعات زمین را به هدف ایجاد باغ، انبار، گل‌خانه و ایجاد فضای سبز از دولت به اجاره گرفتند و قراردادهای شان همه موجود است. به گفتۀ منبع؛ بربنیاد بررسی‌های انجام شده توسط این اداره در سال 1389 خورشیدی؛ در همان زمان از میان 48 فرد قرارداد کنندۀ مستاجر زمین؛ 22 تن متخلف شناسایی شدند که خلاف قرارداد به ساخت تاسیسات گاز مایع پرداخته بودند، ولی اکنون تمامی این شرکت‌ها متخلف و خلاف قراردادهای شان به ایجاد تاسیسات گازمایع پرداختند.

آقای وفا می‌گوید که ادارۀ اراضی هرات در همان اوایل( سال‌های 78 الی 79 خورشیدی) مانع فعالیت این شرکت‌ها شد ولی مالکان این شرکت‌ها زمان‌کشی کرده به نقل مکان تاسیسات شان اقدام نکردند، تا این که در سال 1393 خورشیدی جلسۀ اداری ولایت هرات به رهبری سیدفضل الله وحیدی، والی پیشین این ولایت، برای مالکان شرکت‌های گاز مایع پنج سال وقت داد، تا تمامی تاسیسات شان را از منطقۀ کمرکلاغ به ساحۀ موسوم به دشت حوض در جنوب هرات منتقل کنند.

به گفتۀ آقای وفا؛ این تصمیم والی پیشین هرات، خلاف قانون بوده و ادارۀ اراضی هیچ‌گونه ترتیب اثری درآن زمان نسبت به این فیصلۀ والی هرات که در راس جلسۀ اداری بوده، ارایه نکرده است، زیرا برمبنای قانون؛ قرار دادهای مالکان تاسیسات فعلی، در سال 1391 فسخ شده بود و باید محل را ترک می‌کردند. آقای وفا تاکید می‌کند که از زمان فسخ قراردادهای مالکان این شرکت‌ها ادارۀ اراضی بارها مکتوب‌هایی را عنوانی ادارۀ امنیت ملی، پولیس و بخش‌های اجرایی دیگر فرستاده تا به جمع‌آوری تاسیسات گازمایع از منطقۀ کمرکلاغ بپردازند، اما این نهادهای اجراییه هیچ‌گونه اقدامی نکردند.

به گفتۀ آقای وفا؛ هم اکنون این فیصلۀ والی پیشین هرات زیر بررسی نهادهای عدلی- قضایی قراردارد تا دیده شود که آیا سیدفضل الله وحیدی، والی پیشین هرات صلاحیت چنین فیصلۀ خلاف حکم ادارۀ مرکزی اراضی را داشته یا نه. به گفتۀ آقای وفا؛ در تبانیی که میان مالکان این شرکت‌ها، والی پیشین هرات و برخی مسوولان ذی‌دخل صورت گرفته بود، آقای وحیدی به آنان 5 سال  مهلت داده بود تا  منطقۀ کمرکلاغ را ترک کنند، اما حالا که از زمان فیصلۀ والی پیشین هرات حدود دو سال می‌گذرد باز هم تاسیسات گاز مایع هم‌چنان در منطقۀ کمرکلاغ فعالیت می‌کنند. با این حال جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات به رسانۀ نوروز می‌گوید که ادارۀ محلی هرات حدود یک ماه پیش با صدور مکتوبی از مالکان شرکت‌های گاز مایع واقع منطقۀ کمرکلاغ خواسته بود که هرچه زودتر به دلیل خطر ناشی از وجود این تاسیسات در شمال شهر هرات به نقل مکان تاسیسات شان اقدام نمایند.

در همین حال برخی منابع آگاه در زمینه می‌گویند که بخش‌های زیادی از زمین‌های منطقۀ کمرکلاغ از سوی زورمندان و کسانی که یک قطعه زمین را به اجاره گرفتند، غصب شده است. این منابع که نمی‌خواهند نام شان در گزارش نگاشته شود می‌گویند که حتا بخش‌های از زمین‌های منطقۀ کمر کلاغ توسط افراد غاصب، به فروش رسیده است. به نقل از این منابع؛ از مقام‌های مرکزی تا مسوولان ادارۀ محلی پیشین در چگونگی غصب، فروش و نیز تاسیس ذخیره‌گاه‌های گاز در منطقۀ کمر کلاغ دست دارند. تاسیسات گاز مایع در شمال شهر هرات خطرهای جدی را متوجه این شهر ساخته است. بربنیاد معلومات مسوولان آگاه؛ هرگاه آتش‌سوزی رخ دهد؛ این شرکت‌ها که در نزدیکی هم و تقریبا به گونۀ زنجیره‌یی تاسیس شده اند، فاجعه می‌آفرینند و می‌شود گفت که بخشی از شهر هرات را به خطر حتمی آتش‌سوزی مواجه ساخته اند.