Category: فرهنگ سرا

نوروز و بهار رستاق؛ زادگاهم

وطن برای من یعنی جنگل‌های نورستان، انارهای قندهار، بند امیر، بلخ بلند، چشمه‌ی ترکان رستاق، رودخانه‌ی خروشان فرخار، قروت غور، قیماق فاریاب، دشت‌های آبدان قندوز، پامیر بدخشان، معماری‌های هرات، پل مالان، بلندی‌های پریان پنجشیر، و در نهایت، خاکی که عزیزانم، ولوالجی بزرگ، ارباب انیسه (مادرم)، و آلتین آی (ماهتاب طلایی)، در آن آرام خفته‌اند.

نوروز ۱۴۰۴؛ پیوند زمان، طبیعت و فرهنگ

نوروز ۱۴۰۴ از بامداد جمعه، یکم حمل/فروردین‌ماه، برابر با ۲۱ مارچ ۲۰۲۵ آغاز خواهد شد. لحظه تحویل سال بر اساس محاسبات نجومی، ساعت ۱۲:۳۱:۳۰ ظهر پنج‌شنبه، ۳۰ حوت/اسفند ۱۴۰۳ رخ می‌دهد، که مطابق است با ۲۰ مارچ ۲۰۲۵ میلادی و ۱۹ رمضان ۱۴۴۶ هجری قمری. سال ۱۴۰۴ کبیسه نیست و حوت/اسفند آن ۲۹ روز خواهد داشت. لحظه آغاز سال نو، همچون همیشه، با ورود خورشید به برج حمل همراه است، رخدادی که در فرهنگ فارسی‌زبانان همواره نماد تازگی، زایش و پیوند دوباره با طبیعت بوده است.

نوروز؛ رستاخیز پس از توفان آریایی

«بهترین کشوری که من، اهوره‌مزدا آفریدم، آریاویچ، سرزمین آریاها بود که هوایی خوش و باصفا داشت. اما اهریمن مرگ‌آفرین، بر ضد آن، مارهای بزرگ و سرمای توان‌فرسا پدید آورد. در آن‌جا ده ماه سرما و زمستان است و تنها دو ماه تابستان. در آن دو ماه نیز، آب سرد است، زمین سرد است و رویش گیاهان با دشواری انجام می‌گیرد.» (وندیداد، فرگرد ۱، بندهای ۲ و ۳)

پنجمین دوره اهدای نشان نوروز برگزار شد

در این دوره، نشان نوروز به ۹ چهره برجسته از کشورهای حوزه تمدنی نوروز اعطا شد که در حفظ و ترویج این میراث ارزشمند نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. برخی از دریافت‌کنندگان نشان نوروز عبارت‌اند از:​

هرات؛ در گذرگاه تاریخ

این اجلاس نهادینه سازی همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو را به همراه داشت و به موضوعاتی چون تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل، احداث بانک توسعه و تجارت اکو، تقویت همکاری‌های انرژی، و مبارزه با مشکلات مشترک مانند قاچاق مواد مخدر تأکید داشت. در این نشست هم‌چنان تاکید شد که اجرای توافق‌نامه تجاری اکو (معروف به ECOTA) تا سال ۲۰۱۵ می‌تواند منطقه آزاد تجاری بین کشورهای عضو را به واقعیت تبدیل کند.

یلدا؛ شبِ بلند مقاومت

یلدا نه فقط بلندترین شب سال است، بلکه شبِ انتظار است. شبی که در آن، سکوت سنگینِ تاریکی، نویدِ یک فردای روشن را می‌دهد. یلدا برای من همیشه چیزی فراتر از یک شب ساده بوده است. در آن تاریکی عمیق، یک جور وقار هست، یک جادوی خاموش که آدم را وادار می‌کند به آنچه از دست داده و آنچه هنوز امیدوار است، فکر کند.

مدارس دینی هرات در آوردگاه سنت و تجدد

تجربه مدارس دینی در پاکستان و افغانستان نشان داد که این مدارس تنها مدرسه به‌معنای کلاسیک آن نیستند، بلکه نقشی چندمنظوره دارند و کارشان ترکیبی‌از درس‌های محافظه‌کارانه با آمادگی‌های جنگی است و ازاین‌جهت می‌توان آن‌ها را «مدرسه‌پادگان» نامید. این تغییر کارکرد، مفهوم‌جدیدی به مدارس دینی داد و فاصله آن را با آموزشگاه‌های مدرن، به‌ویژه دانشگاه‌ها، به‌معنای رایج و پذیرفته شده درجهان امروز چندین‌برابر کرد. پیش‌از‌آن نیز نسبت مدرسه دینی و محیط آکادیمیک که در ایران به نام حوزه و دانشگاه خوانده می‌شوند، دربسیاری از کشورهای ‌اسلامی محل پرسش بود و متخصصان به این فاصله التفات داشتند.

کتاب «آداب صوفیانه» برنده جایزه نیکی کدی شد

کتاب «آداب صوفیانه: مرجعیت دینی و تغییرات سیاسی در افغانستان»، نوشته آنیکا آنکو شمدینگ، موفق به دریافت جایزه معتبر «نیکی کدی» از سوی انجمن مطالعات خاورمیانه شد. این جایزه که به آثار برجسته در حوزه دین، انقلاب و جامعه اعطا می‌شود، یکی از ارزشمندترین افتخارات در این زمینه محسوب می‌شود. هیات داوران، این کتاب را به […]

تبارشناسی یهودیان هرات

داستان سفر پر فراز بن امین بسی دراز است تا آن‌که با پای خسته و دل شکسته، نگارنده به مشهد می‌رسد و دوسال بعد که آرامش به هرات بر می‌گردد، دوباره به وطن اش در هرات پس می‌آید. به‌قول خودش «صحت و شالوم (سالم) به هرات می‌رسد و دعا می‌کند که خدای‌تعالی دیگر این هرات را به دوشمن (دشمن) نسپارد.»

اندیشه‌های اجتماعی خواجه عبدالله انصاری

نویسنده: سعید حقیقی خواجه‌عبدالله انصاری مشهور به پیرهرات عارف و شریعتمدار قرن ‌پنجم است. او در عصر سلطان ‌‌محمود غزنوي زندگي مي‌كرد. با‌ اين‌كه حنبلي ‌مذهب و بسيار مقيد به ‌حديث و تفسير روايي بود، درعين‌حال، عارفي ‌عميق و صوفي‌ بي‌قراري نيز بود. در عرفان و تصوف نيز همين جامعيت را داشت، يعني شاگرد شيخ‌ […]

آهنگ‌های مو قرمزها؛ زن، زندگی، آزادی!

سیا دجله، عضو هماهنگی گروه «هلال زرین»، در گفت‌وگو با روزنامه زندگی نو (کُردی) درباره آهنگ‌های معروف «مو قرمزها» می‌گوید: «واقعیت‌های بسیاری برای نوشتن، خواندن و بازی کردن داریم. گنجینه‌ای در دستان ماست، هم تاریخی و هم مقاومت‌هایی که در حال حاضر رخ می‌دهند. بسیاری از هنرمندان و کارگران ما که در کنارمان در روژاوا […]

وطن فارسی

هرات بسیار دست‌به‌دست شد و جنگ‌های بین قاجاریه و خاندان بارکزائی و صدوزایی اتفاق افتاد و طبیعتاً هرات نتوانست خیلی نفس بکشد ولی بازهم می‌توانیم بگوییم که ریشه‌های خشک نشده‌ای از ادبیات تیموریان همچنان در این شهر بود و این‌ها پس‌از یک دوره نسبتاً آرامش و رفاهی که در شهر پدید آمد، به‌خصوص مثلاً در دوره امان‌الله‌خان به بعد، ما مشاهده می‌کنیم که همه کشور دچار آشوب می‌شود ولی هرات به‌دلیل حکومت عبدالرحیم‌خان، نایب‌السالار که در آن‌جا حکومتی نیمه‌مستقل فراهم می‌کند، مقداری آرامش دارد. نایب‌سالار هم فردی است فرهنگی و دایی و پدر خانم استاد خلیل‌الله خلیلی است. او، خلیلی جوان را در کنف حمایت خودش می‌گیرد و جالب است که استاد خلیل‌الله خلیلی کتاب «آثار هرات» را در هرات می‌نویسد. شاعری که اصلاً از مناطق شرقی افغانستان است و کتاب «آثار هرات» را در حدود ۲۴-۲۳ سالگی نوشته است. به‌هرحال، این دوره طبیعتاً ادامه پیدا می‌کند و خیلی‌از شاعران و نویسندگان بزرگ هرات متعلق به این عصر و دوره هستند.