بر اساس تقویم زمانیای که دولت جدید آمریکا تعیین کرده است، نیروهای آمریکایی تا یازدهم سپتامبر سال روان میلادی از افغانستان به گونهي کامل خارج خواهند شد. جوبایدن، رئیس جمهور آمریکا در سفر اخیر مقامات افغانستانی به آمریکا مجدداً بر جدول زمانی خروج تاکید کرد. از سویی روند صلح افغانستان نیز با بنبست مواجه شده است، هم از قطر خبری نمیرسد و هم استانبول نتوانست میزبان مذاکرات صلح باشد.
سوالی که مطرح میشود؛ چگونگی روند صلح پس از خروج نیروهای آمریکایی است. آیا این روند همچنان ادامه خواهد یافت؟ آیا افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی به سمت جنگ داخلی میرود؟ و اساساً پرداختن به این پرسش نیز الزامی است که آمریکا چرا افغانستان را ترک میکند؟ آیا به هدف خود از حضور در افغانستان رسیده است؟
در این برنامه با حضور معین معین، استاد دانشگاه و نامزد دکترای مطالعات امنیت و توسعه، به پاسخ سوالات فوق پرداخته شده است.
آقای معین در ابتدا به دلایل حضور آمریکا در افغانستان پرداخت. آقای معین ضمن اشاره به حادثهي یازدهم سپتامبر و فشار افکار عمومی بر دولت آمریکا در قبال مبارزه با تروریسم، چنین نتیجهگیری کرد که دلیل عمدهی حضور آمریکا در افغانستان مبارزه با تروریسم بوده است، البته که به باور آقای معین اهداف دیگری همچون دولتسازی، دموکراسیسازی و ملتسازی هم در مواردی در نظر گرفته شده است.
آقای معین در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا در افغانستان شکست خورده است یا نه، چنین پاسخ داد که نه شکست خورده است و نه هم پیروز شده است. استدلال آقای معین این بود که اگر آمریکا شکست میخورد، حالا باید طالبان را در کابل میدیدیم و اگر موفق میشد، حالا نباید شاهد حضور طالبان و بیست گروه تروریستی در افغانستان میبودیم.
این استاد دانشگاه در ادامه به پیشبینی وضعیت روند صلح پس از خروج نیروهای آمریکایی پرداخت. آقای معین تاکید داشت که اساساً عبارت (گفتگوهای بینالافغانی) عبارتی اشتباه و گمراهکننده است و آنچه در حقیقت جریان دارد، گفتگو میان قدرتهای بزرگ و قدرتهای منطقهای است. همینطور آقای معین حضور نمایندگان دولت و طالبان در دوحه را یک حضور نمادین دانست و تاکید داشت که گرهی صلح، در دست قدرتهای منطقه و جهانی است.
آقای معین با توجه به تحلیلی که نسبت به مذاکرات صلح داشت، چنین نتیجهگیری کرد که پس از خروج نیروهای آمریکایی، مذاکرات صلح نیز بینتیجه خواهد ماند و باید به سمت راه درمان دیگری رفت.
آقای معین در پایان به این مدعا پرداخت که سقوط کابل به دست طالبان و یا هم پیروزی کامل دولت، محتمل نیست. بلکه گزینهی محتمل این است که طرفین منازعه مجبور شوند تا دولتی اشتراکی و از ادغام دو طرف، ایجاد کنند. دولتی که نه امارت محض باشد و نه هم جمهوری محض.