Category: فرهنگ سرا

 روز نوروز از سر صبح یک دیگ بزرگ آش بریده را بار زد و برای همه زنان خانواده یک کار سپرده بود. قرار بود از چهل خانه زنان و دختران به مجلس بیایند. ترکاری پاک می‌کردیم، چای دم می‌کردیم، یکی روی حویلی را جاروب می‌کرد، یکی داخل خانه‌ها را و همه آماده‌ی پذیرایی از مهمانان بودیم. در کلینیک قریه دو قابله از تاجیکستان آمده بود. آن دو قابله اولین کسانی بودند که وارد حویلی شدند. یکی از قابله‌ها القاز نام داشت که هنگام داخل شدن به حویلی پرسید که چرا صدای موسیقی بلند نیست. صدای موسیقی را بلند گذاشتیم و او روی صفه رقصید و گفت:« نوروز روز رقصیدن است. برقصید.» همین‌گونه هر پنج دقیقه بعد یک گروه از مهمانان می‌رسید و سه اتاق و زیر دالان از زن و دختر پر شده بود که همه خود را آراسته و دست‌های خود را خینه گرفته بودند. می‌خندیدند و می‌رقصیدند. ما مصروف مهمان‌نوازی و رسیدن به تک تک آن مهمانان بودیم.

عارفان نوروز را نمادی از بیداری معنوی می‌دانند، زمانی که انسان می‌تواند خود را از آلودگی‌های درونی پاک کند. این معنا در سنت‌های صوفیانه بازتاب گسترده‌ای دارد، جایی که نوروز، با مفهوم «تجدید عهد با خدا» گره می‌خورد. مفهوم زمان در نوروز، میان دو نگاه خطی و چرخه‌ای در نوسان است. در بسیاری از سنت‌های فکری، زمان را یا به عنوان حرکتی مستقیم به سوی آینده می‌بینند یا به عنوان یک چرخهٔ تکرارشونده. نوروز، هر دو این نگاه‌ها را در خود دارد. از یک سو، هر سال، نو شدن را اعلام می‌کند و رو به آینده دارد، اما از سوی دیگر، بازگشتی است به همان نقطه‌ای که پیش‌تر تجربه شده است. این ترکیب، نوروز را از بسیاری از جشن‌های دیگر متمایز می‌کند.

وطن برای من یعنی جنگل‌های نورستان، انارهای قندهار، بند امیر، بلخ بلند، چشمه‌ی ترکان رستاق، رودخانه‌ی خروشان فرخار، قروت غور، قیماق فاریاب، دشت‌های آبدان قندوز، پامیر بدخشان، معماری‌های هرات، پل مالان، بلندی‌های پریان پنجشیر، و در نهایت، خاکی که عزیزانم، ولوالجی بزرگ، ارباب انیسه (مادرم)، و آلتین آی (ماهتاب طلایی)، در آن آرام خفته‌اند.

نوروز ۱۴۰۴ از بامداد جمعه، یکم حمل/فروردین‌ماه، برابر با ۲۱ مارچ ۲۰۲۵ آغاز خواهد شد. لحظه تحویل سال بر اساس محاسبات نجومی، ساعت ۱۲:۳۱:۳۰ ظهر پنج‌شنبه، ۳۰ حوت/اسفند ۱۴۰۳ رخ می‌دهد، که مطابق است با ۲۰ مارچ ۲۰۲۵ میلادی و ۱۹ رمضان ۱۴۴۶ هجری قمری. سال ۱۴۰۴ کبیسه نیست و حوت/اسفند آن ۲۹ روز خواهد داشت. لحظه آغاز سال نو، همچون همیشه، با ورود خورشید به برج حمل همراه است، رخدادی که در فرهنگ فارسی‌زبانان همواره نماد تازگی، زایش و پیوند دوباره با طبیعت بوده است.

«بهترین کشوری که من، اهوره‌مزدا آفریدم، آریاویچ، سرزمین آریاها بود که هوایی خوش و باصفا داشت. اما اهریمن مرگ‌آفرین، بر ضد آن، مارهای بزرگ و سرمای توان‌فرسا پدید آورد. در آن‌جا ده ماه سرما و زمستان است و تنها دو ماه تابستان. در آن دو ماه نیز، آب سرد است، زمین سرد است و رویش گیاهان با دشواری انجام می‌گیرد.» (وندیداد، فرگرد ۱، بندهای ۲ و ۳)

در این دوره، نشان نوروز به ۹ چهره برجسته از کشورهای حوزه تمدنی نوروز اعطا شد که در حفظ و ترویج این میراث ارزشمند نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. برخی از دریافت‌کنندگان نشان نوروز عبارت‌اند از:​

این اجلاس نهادینه سازی همکاری‌های اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو را به همراه داشت و به موضوعاتی چون تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل، احداث بانک توسعه و تجارت اکو، تقویت همکاری‌های انرژی، و مبارزه با مشکلات مشترک مانند قاچاق مواد مخدر تأکید داشت. در این نشست هم‌چنان تاکید شد که اجرای توافق‌نامه تجاری اکو (معروف به ECOTA) تا سال ۲۰۱۵ می‌تواند منطقه آزاد تجاری بین کشورهای عضو را به واقعیت تبدیل کند.

یلدا نه فقط بلندترین شب سال است، بلکه شبِ انتظار است. شبی که در آن، سکوت سنگینِ تاریکی، نویدِ یک فردای روشن را می‌دهد. یلدا برای من همیشه چیزی فراتر از یک شب ساده بوده است. در آن تاریکی عمیق، یک جور وقار هست، یک جادوی خاموش که آدم را وادار می‌کند به آنچه از دست داده و آنچه هنوز امیدوار است، فکر کند.

تجربه مدارس دینی در پاکستان و افغانستان نشان داد که این مدارس تنها مدرسه به‌معنای کلاسیک آن نیستند، بلکه نقشی چندمنظوره دارند و کارشان ترکیبی‌از درس‌های محافظه‌کارانه با آمادگی‌های جنگی است و ازاین‌جهت می‌توان آن‌ها را «مدرسه‌پادگان» نامید. این تغییر کارکرد، مفهوم‌جدیدی به مدارس دینی داد و فاصله آن را با آموزشگاه‌های مدرن، به‌ویژه دانشگاه‌ها، به‌معنای رایج و پذیرفته شده درجهان امروز چندین‌برابر کرد. پیش‌از‌آن نیز نسبت مدرسه دینی و محیط آکادیمیک که در ایران به نام حوزه و دانشگاه خوانده می‌شوند، دربسیاری از کشورهای ‌اسلامی محل پرسش بود و متخصصان به این فاصله التفات داشتند.

کتاب «آداب صوفیانه: مرجعیت دینی و تغییرات سیاسی در افغانستان»، نوشته آنیکا آنکو شمدینگ، موفق به دریافت جایزه معتبر «نیکی کدی» از سوی انجمن مطالعات خاورمیانه شد. این جایزه که به آثار برجسته در حوزه دین، انقلاب و جامعه اعطا می‌شود، یکی از ارزشمندترین افتخارات در این زمینه محسوب می‌شود. هیات داوران، این کتاب را به […]

داستان سفر پر فراز بن امین بسی دراز است تا آن‌که با پای خسته و دل شکسته، نگارنده به مشهد می‌رسد و دوسال بعد که آرامش به هرات بر می‌گردد، دوباره به وطن اش در هرات پس می‌آید. به‌قول خودش «صحت و شالوم (سالم) به هرات می‌رسد و دعا می‌کند که خدای‌تعالی دیگر این هرات را به دوشمن (دشمن) نسپارد.»

نویسنده: سعید حقیقی خواجه‌عبدالله انصاری مشهور به پیرهرات عارف و شریعتمدار قرن ‌پنجم است. او در عصر سلطان ‌‌محمود غزنوي زندگي مي‌كرد. با‌ اين‌كه حنبلي ‌مذهب و بسيار مقيد به ‌حديث و تفسير روايي بود، درعين‌حال، عارفي ‌عميق و صوفي‌ بي‌قراري نيز بود. در عرفان و تصوف نيز همين جامعيت را داشت، يعني شاگرد شيخ‌ […]