جوبایدن رییسجمهور ایالات متحده در توجیه خروج بدون قید و شرط نیروهای نظامی ایالات متحده و ناتو از افغانستان گفت که آنان برای انتقامگیری از القاعده به این جا آمده بودند و حال که اسامه بن لادن زنده نیست و سازمان او تضعیف شده است، دیگر دلیلی برای حفظ نیروهای امریکایی در افغانستان وجود ندارد. تردیدی نیست که ایالات متحده برای انتقام یازدۀ سپتامبر از القاعده به افغانستان نیروی نظامی فرستاد، آنان به این جا آمدند تا از القاعده که حادثۀ تروریستی یازدۀ سپتامبر را آفریده بود، انتقام بگیرند.
اما در آن زمان ایالات متحده اعلام کرده بود که از دولتسازی، دمکراسیسازی و توانمندسازی زنان در افغانستان حمایت میکند تا تمام زمینهها و مناسبات شکلگیری حکومت طالبانی در افغانستان که ایدهال القاعده است از بین برود. در تمام اسناد دولت امریکا در مورد افغانستان در زمان حکومتهای بوش و اوباما به موضوع توانمندسازی زنان اشاره شده است. در آن زمان گفته میشد که مبارزه دوامدار با سازمان القاعده که داعیۀ جنگ تمدنی/هویتی با غرب دارد «رسالت جهان آزاد است» و ترویج ارزشهای جهانی در افغانستان بخشجدایی ناپذیر این مبارزه میباشد. اما امروز مبارزه با القاعده صرف به کشتن رهبران این سازمان فروکاسته میشود.
واقعیت این است که خروج بیقید و شرط ایالات متحده از افغانستان القاعده را به هدفش رساند. هدف القاعده از راهاندازی حملۀ ۱۱ سپتامبر کشاندن پای ارتش امریکا به افغانستان بود. این موضوع را رهبران القاعده در کتابهای شان نوشته اند و در مصاحبههای شان بارها گفته اند. ایمن الظواهری و ابوحفص کبیر رییس وقت شاخۀ نظامی القاعده چندین ماه قبل از ۱۱ سپتامبر به یک گزارشگر الجزیره در قندهار در مراسم ازدواج دختر بن لادن گفته بودند که به زودی اتفاق بزرگی در دنیا خواهد افتاد که پای امریکاییها را به افغانستان میکشد. گفته میشود که حتا در فبروری سال ۱۹۸۹ که آخرین سرباز روسی از افغانستان خارج میشد، سران شبهنظامیان عرب در پشاور جلسه گرفتند و گفتند که محلی که باید در آن امریکا شکست بخورد افغانستان است و باید پایش به این جا کشانده شود. بنابراین یازدۀ سپتامبر به هدف کشاندن نیروی نظامی امریکا به قلمرو افغانستان طراحی و اجرا شد. گفته میشود که اسامه بن لادن پس از ۱۱ سپتامبر و در آستانۀ حملۀ بمبافگنهای امریکایی به اردوگاههای آموزشی القاعده و طالبان نامهیی به ملا محمد عمر رهبر وقت طالبان نوشت. بن لادن در آن نامه آورده بود که اگر ایالات متحده به افغانستان نیروی نظامی بفرستد به سرنوشت شوروی دچار میشود و اگر نیرو نفرستد، مشتش باز میشود و ضعفش هویدا.
پس از آغاز حملههای هوایی ایالات متحده به طالبان و القاعده اسامه بن لادن گفتگویی با حامد میر روزنامهنگار معروف پاکستانی داشت. بن لادن بنیانگذار شبکۀ تروریستی القاعده در این گفتگو به حامد میر گفته بود که ایالات متحده مدت طولانی در افغانستان درگیر جنگ میماند ولی بدون هیچ دستآوردی میدان نبرد را ترک میکند و به سرنوشت اتحاد شوروی دچار میشود. او شکست ایالات متحده را پیشبینی کرده بود. بن لادن در همان گفتگو به آن روزنامهنگار پاکستانی گفته بود که پس از سقوط حکومت طالبان، رهبران جبهۀ متحد نقش دوم در حکومت جانشین خواهند داشت و دوستان زلمی خلیلزاد در نقش درجه اول قرار میگیرند. دچار شدن امریکا به سرنوشت شوروی در افغانستان در تبلیغات القاعده برجسته میشد.
خروج بیقید و شرط نیروهای امریکایی و ناتو، نشاندهندۀ آن است که ایالات متحده در افغانستان به سرنوشت شوروی دچار شد و بدون این که پیروز شود از میدان نبرد میرود. پیش از این گفته میشد که حکومت بایدن خروج را مشروط به آتشبس خواهد ساخت. گفته میشد که در روز خروج آخرین سرباز ایالات متحده آتشبس در افغانستان تامین و روند حل سیاسی کلید خواهد خورد. اما در سخنرانی اخیر رییسجمهور ایالات متحده به صراحت آمد که این کشور و متحدانش بدون قید و شرط خاک افغانستان را تا ۱۱ سپتامبر سال جاری میلادی، یعنی در بیستسالهگی جنگ القاعده و امریکا، ترک میکنند. سخنان جوبایدن در مورد هزینههای انسانی و مالی ایالات متحده در جنگ افغانستان و لزوم توقف آن، شبیه به سخنان میخاییل گرباچف آخرین زمامدار شوروی در کنگرۀ حزب کمونیست در سال ۱۹۸۶ بود.
گرباچف هم در آن سخنرانی جنگ افغانستان را به زخم ناسور تشبیه کرده بود. جالب است که گرباچف هم چهارمین زمامدار شوروی بود که جنگ افغانستان را به ارث برد و ارتش سرخ را خارج کرد. لیوند برژنف ارتش سرخ را به افغانستان فرستاد، پس از او دو زمامدار دیگر هر یک اندروپوف و چرننکو جنگ افغانستان را به میراث بردند و گرباچف خروج نیروهای شوروی از افغانستان را به نام خود ثبت کرد. بایدن پس از بوش، اوباما و ترمپ، خروج کامل نیروهای امریکایی و ناتو را از افغانستان به نام خود ثبت میکند.
ایالات متحده در مهار گروه طالبان ناکام ماند. طالبان حملههای انتحاری و بمبهای کنار جاده را از القاعده آموختند. بیشترین تلفات را هم حملههای انتحاری و بمبهای کنار جاده که میراث القاعده است به نیروهای امریکایی وارد کرد. طالبان حتا به آتشبس جامع در برابر خروج امریکا راضی نشدند. شوروی هم به همین شکل از افغانستان خارج شد. ارتش سرخ در آن زمان قادر به مهار مجاهدین نشد و پس از خروج روسها از افغانستان هم جنگ ادامه یافت. امریکاییها هم شبیه روسها خارج میشوند و این همان چیزی است که اسامه بن لادن بنیانگذار شبکۀ تروریستی القاعده پیشبینی کرده بود. جو بایدن با خروج بیقید و شرط، روایت تحقق پیشبینی بن لادن را در میان نیروهای جهادیست سراسر دنیا تقویت کرد. بعید نیست که بعد از این جهادیستها با اعتماد به نفس بیشتر در کشورهای دیگر به ایالات متحده حمله کنند. بنابراین مدعای شکست القاعده قابل اثبات نیست.