سخنان اخیر سرمنشی سازمان پیمان اتلانتیک شمالی ناتو در مورد دوام کمک‌های این سازمان به نیروهای امنیتی کشور پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان نشان‌دهندۀ آن است که بیشتر کشورهای اروپایی و ناتو به موفقیت تلاش‌های که هدف از آن حل سیاسی جنگ افغانستان است، باور ندارند. سرمنشی ناتو در تازه‌ترین اظهارات صریحش گفته است که کشورهای عضو این سازمان به کمک‌های مالی، ظرفیت‌سازی، آموزشی و پشتیبانی از نیروهای امنیتی افغانستان ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند که حکومت افغانستان را در فعال نگه‌داشتن فرودگاه کابل یاری کنند. از آن جایی که استراتژی طالبان حصر کامل کابل و فلج‌سازی فرودگاه آن پس از خروج نیروهای امریکایی است، اظهارات سرمنشی عمومی ناتو اهمیت دارد.
اولین بار است که سرمنشی عمومی ناتو پس از ۱۴ اپریل سال جاری که تاریخ خروج کامل نیروهای امریکایی اعلام شد به طور صریح و مشخص در مورد دوام کمک‌های مالی و فنی ناتو به نیروهای امنیتی افغانستان گپ می‌زند. در یک ماه اخیر هیچ کشور عضو ناتو این طور صریح و مشخص در مورد حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان سخن نگفته بود. حتا عده‌یی تلاش می‌کردند این ذهنیت را بفروشند که ناتو پس از خروج دیگر کمک نمی‌کند و برخی از قدرت‌های بزرگ با طالبان روی سقوط نظام جمهوری به توافق رسیده اند.
اما این طور به نظر می‌رسد که کشورهای عضو ناتو هم دیگر درک کرده اند که در وضعیت کنونی جانب طالبان علاقه‌یی به صلح ندارند. آنان نیرویی ایدیولوژیک اند و تمام نیروهای سیاسی افغانستان را «مزدور صلیب» می‌خوانند که با شکست « ارباب» راهی غیر از تسلیمی یا نابودی ندارند. به همین دلیل است که سرمنشی سازمان ناتو در فضای عمومی در مورد دوام کمک‌ها به نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان سخن گفت.
جنگ در جلریز میدان وردک و دهکده‌های بغلان مرکزی در کنار شاه‌راه‌های شمال و جنوب ادامه دارد. (عکس: آرشیو)
ولی به رغم تمام بی‌باوریی که به حل سیاسی وجود دارد، ایالات متحده دیپلوماسی صلح را دنبال میکند. امروز در کابل دیپلومات‌های امریکایی، روسی، پاکستانی و چینی دیداری داشتند تا توافقات نشست‌های قبلی این کشورها را پی‌گیری کنند. امریکا، چین و روسیه به اضافۀ پاکستان دو ماه پیش در مسکو اعلامیه‌یی صادر کردند که در آن پیروزی نظامی طالبان و اعادۀ امارت این گروه در افغانستان را غیر قابل قبول خوانده بودند. پس از آن سفرهای جنرال قمر جاوید بجوا فرمانده عمومی نیروهای زمینی پاکستان به کابل شروع شد.
در یکی از این سفرها، فرمانده کل نیروهای مسلح بریتانیا هم او را همراهی می‌کرد. رییس‌جمهور غنی به نقل از جنرال باجوه گفت که تسخیر شهرهای افغانستان توسط طالبان و اعادۀ امارت این گروه سناریوی مطلب برای راولپندی و اسلام‌آباد نیست. اما به رغم این اظهار نظر، پاکستان در عمل هیچ کاری نکرده است تا مانع جنگ طالبان شود. طالبان فصل جنگی شان را بدون این که اعلام کنند کلید زده اند. جنگ در ولسوالی‌های میدان وردک، بغلان و مناطق دیگر دوام دارد. طالبان می‌خواهند با تسلط بیشتر بر شاه‌راه‌ها، حصر امنیتی و اقتصادی را به پایتخت تحمیل کنند.
اگر بلندپایه‌گان نظامی پاکستان توافق نظر دارند و می‌خواهند که راه حل سیاسی برای افغانستان پیدا شود، راهش این بود که در قدم اول طالبان را قانع می‌ساختند یا آنان را وادار می‌کردند که عملیات اعلام ناشدۀ بهاری شان را راه‌اندازی نکنند. ولی جنگ به شدت ادامه دارد و به نظر نمی‌رسد که رهبران طالبان به این زودی‌ها دستور آتش‌بس را صادر کنند. رهبران طالبان در حال حاضر به فتح بزرگ فکر می‌کنند، همان طوری که رهبران تنظیم‌ها پس از خروج نیروهای شوروی در سال اول دهۀ نود میلادی به همین فکر بودند.
حل سیاسی از دید طالبان بیعت به امیرالمومنین این گروه است. طالبان این روزها به دلیل مخالفت‌های جهانی و شاید به دلیل توصیۀ حامیان خارجی شان از ذکر کلمۀ امارت امتناع می‌کنند، اما روی تشکیل « نظام سچۀ اسلامی» تاکید دارند. از فحوای سخنان آنان بر می‌آید که « نظام سچۀ اسلامی» مدنظر آنان انتخابی و مشارکتی نیست. نظم سیاسی پس از دو ویژه‌گی مشارکتی و انتخابی دارد به همین دلیل است که تمام نیروهای سیاسی غیر طالب با آن کنار آمده اند و زمینه برای زنده‌گی مسالمت‌آمیز آنان فراهم شده است، حتا گلبدین حکمتیار که بیشتر از دیگر سیاست‌مداران کابل‌نشین هم‌فکر طالبان است، فرصت آن را دارد که برمبنای احکام قانون اساسی و فرهنگ سیاسی ۲۰ سال اخیر فعالیت مشروع سیاسی و سازمانی داشته باشد.
اگر نظم سیاسی آن طوری که شکل بگیرد که طالبان می‌خواهند، تمام نیروها به جان هم می‌افتند و جنگ دوام میکند. چنین به نظر می‌رسد که همه منتظر حمله‌های تهاجمی راهبردی طالبان پس از تکمیل خروج نیروهای امریکایی هستند.
