جاودانه شدن افسانه

افسانه یکی از خواننده‌گان پیش‌گام موسیقی زن در افغانستان در آلمان درگذشت. نام اصلی او پیکر سلطان بود، گفته‌ می‌شود او از نواده‌گان‌ میر سره بیگ از میران کولاب تاجیکستان بود که در کابل به دنیا آمده بود. او در سال ۱۳۲۹ هجری خورشیدی در شهر کابل چشم به جهان هستی گشود و از لیسۀ رابعۀ بلخی فارغ شد. او که جز تیم ترانۀ شاگردان لیسۀ رابعۀ بلخی بود، از همان ابتدا صدایش را در خواننده‌گی آزموده بود و به این لحاظ علاقۀ شدیدی به آوازخوانی داشت و با وجود مخالفت‌های خانواده‌گی و اجتماعی خودش را به رادیو رساند و نخستین آهنگش را که هنوز دانش‌آموز مکتب بود و چهارده سال داشت با یک  غزل  با مطلع « من مست بهار حسنت، ای آهوی صحرایی چرا پیشم نمی‌آیی » خواند، او این آهنگ را با نام هنری جلوه در  رادیو کابل اجرا نمود و با اجرای همین آهنگ با یک وقفۀ طولانی، دیگر در رادیو حاضر نشد.

پیکر سلطان در سال ۱۳۵۶ هجری خورشیدی با نام هنری افسانه، آهنگی را از ساخته‌های استاد حفیظ‌الله خیال با مطلع « حال که دیوانه شدم می‌روی » در رادیو و تلویزیون افغانستان اجرا کرد که این آهنگ را می‌شود شناس‌نامۀ هنری این هنرمند دانست. بعدها این آهنگ را مرحوم عبدالرحیم ‌ساربان‌ و ده‌ها سال بعد خانم سپیده، یکی از هنرمندان پاپ ایران بازخوانی کردند. او پس از اجرای این آهنگ به شهرت و‌ محبوبیت باور نکردنی‌یی دست یافت و توجه آهنگ‌سازان زیادی را چون استاد فرخ افندی، مرحوم استاد فصل احمد نی‌نواز،مرحوم استاد سلیم سرمست، استاد فقیر محمد ننگیالی، استاد محمد هاشم چشتی و بعدها شمس‌الدین مسرور به خود‌ جلب کرد.

از افسانه بیشتر از صد آهنگ در آرشیف رادیو و تلویزیون افغانستان به ثبت رسیده است. او اساسات موسیقی را نزد استاد حفیظ‌الله خیال آموخت ولی بعدها با آمدن هنرمندان هندی به کابل نزد پروفیسور چترجی‌ رفت تا از اندوخته‌های این هنرمند بزرگ نیز یاد بگیرد، او به رسم موسیقی سنتی هندی نزد این پروفیسور موسیقی «گُر» ماند و رسماً شاگردش شد. بانو‌ افسانه از جملۀ خواننده‌گان زن در افغانستان بود که بیشترین سفر هنری را انجام داده است. او کنسرت‌های را در کشور های شوروی سابق، آلمان شرقی، منگولیا،کوریای شمالی، چکسلواکیا، یوگوسلاویا و هند اجرا‌ کرده است، او هم‌چنان عاید برخی از کنسرت‌هایش را از طریق خیریه‌های بین‌المللی به مردم افغانستان کمک کرده است.

او در سال ۱۹۹۸ میلادی کنسرتی را از طریق داکتران افغان مقیم آلمان برگزار و عاید آن‌ را به شفاخانه‌های کشور فرستاد و یا هم او به نفع زنان افغان در شهر مونشن‌ کنسرتی را برگزار کرد و تمامی عاید به دست آمده از آن کنسرت را به زنان افغان در داخل کشور فرستاد. خانم افسانه در طول زنده‌گی هنری خود چه در زمان حضور در کشور و یا هم در مهاجرت به القاب و جوایز مختلف هنری دست یافته است او در زمان حاکمیت جمهوری دیموکراتیک افغانستان به مدال دولتی « صداقت » دست یافته و هم‌چنان در جشن‌وارۀ‌ روز ملی کوریا برندۀ نشان « تبر طلایی » و در یک جشن‌وارۀ دیگر در تاجیکستان به لقب « الماس آفتاب » نایل آمده است. او هم‌چنان پس از مهاجرت در بیرون از کشور از سوی بنیاد جهانی ژونالیستان افغانستان عنوان « بانوی آواز افغانستان » را کسب کرده است.

افسانه در اواخر عمرش نیز فعالیت هنری داشت و اکثراً از طریق رسانه‌های دیداری ظاهر می‌شد و در جشن‌واره‌های موسیقی اشتراک می‌کرد، در سال ۲۰۰۸ میلادی در جشن‌وارۀ موسیقی تلویزیون آریانا که در شهر سانفرانسیسکوی‌ ایالات متحدۀ امریکا برگزار گردیده بود اشتراک کرده و عنوان « بهترین آواز خوان زن » را کسب کرد، او هم‌چنان از طریق همین تلویزیون در سال ۲۰۰۹ میلادی در جشن‌وارۀ موسیقی افغانستان در آلمان به حیث « ستارۀ هنر موسیقی افغانستان » برگزیده شد. او سال‌های زیادی می‌شد که در آلمان زند‌گی‌ می‌کرد و به دلیل ابتلا به بیماری سرطان در آن کشور درگذشت.