پاکستان از تاثیرگذارترین کشورها در جنگ و صلح افغانستان است. بارها رهبران افغانستان به نقش پاکستان در روند صلح اشاره کردهاند و کلید صلح را در اسلامآباد و کویته دانستهاند. پاکستان از زمان حمایت از مخالفین داوودخان، تا چهارده سال دورهی جهاد و پس از آن حاکمیت طالبان، نفوذ قابل توجهی بر سیاست و سیاستمداران افغانستان داشته است. همینطور در سالهای پسین، بنابر اسناد متعدد پاکستان از شورشیان حمایت مداوم کرده و میکند.
با توجه به اهمیت پاکستان در مسائل افغانستان، مهمترین مساله برای پالیسیسازان و رهبران حکومت افغانستان، شناخت سیاست خارجی پاکستان و سپس ترسیم پالیسی برای تعامل با این همسایهی جنوبی است.
لذا در این برنامه از سیاستنامه به (سیاست خارجی پاکستان در قبال روند صلح افغانستان) پرداخته شده است. در این برنامه آقایان بهار مهر، کارشناس روابط بینالملل، مترجم و نویسنده، و آقای دکتر اکرم عارفی، استاد دانشگاه و پژوهشگر به عنوان مهمان شرکت کردهاند.
دکتر اکرم عارفی، در ابتدای برنامه با توجه به سیاستهای پاکستان در منطقهی جنوب آسیا، سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان را در راستای همین سیاست منطقهای پاکستان تحلیل کرد. آقای عارفی با توجه به مولفهی (موازنهی قوا) در سیاست خارجی کشورها، مهمترین فاکتور در سیاست خارجی پاکستان را موازنهی قوا در مقابل هند دانست. همینطور آقای عارفی مسالهی ارضی و پشتونستانخواهی را عاملی نه چندان مهم در سیاست خارجی این کشور توصیف کرد.
در ادامه دکتر عارفی با توجه به ضعفهای دستگاه سیاست خارجی افغانستان، به این نکته اشاره کرد که تنها راه حل تعامل با پاکستان، استفاده از طرفی ثالث در سیاست خارجی افغانستان است و آن طرف ثالث میتواند ایالات متحدهی آمریکا باشد.
بهار مهر، مهمان دیگر برنامه ضمن اشاره به سیاست خارجی (امنیتمحور) و (نظامیگر) پاکستان در قبال افغانستان، به این مساله پرداخت که سیاست خارجی پاکستان سیاستی دوگانه است. آقای مهر به این مساله اشاره کرد که این دوگانگی، تنها مخصوص سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان نیست، بلکه دیگر کشورهای منطقه و جهان را هم شامل میشود. به همین جهت شناخت مولفههای سیاست خارجی پاکستان در نگاه اول مشکل مینماید.
آقای مهر در ادامه و در پاسخ به سوال گرداننده در مورد نحوهی تعامل با پاکستان، به نقد دستگاه سیاست خارجی افغانستان پرداخت و آن را سیاستی (بیبرنامه)، (گذرا) و (شخصمحور) توصیف کرد. آقای مهر برای توضیح بیشتر سیاست خارجی شخص محور افغانستان به (معاملهی پنهانی) آقای غنی با نظامیان پاکستانی اشاره کرد؛ معاملهای که برای چندصباحی باعث نزدیکی میان آقای غنی و پاکستان شده و گویا پس از نقض این معامله، سیاست خارجی آقای غنی نسبت به پاکستان دچار تنش شده است.