آیا ترکیه از جنگجویان سوری در افغانستان استفاده خواهد کرد؟

وبسایت ال-مونیتور در تحلیلی به قلم فهیم تستکین، نوشته که ترکیه قصد دارد از جنگجویان سوری برای نگهبانی و اداره کابل استفاده کند اما احتمالا این جنگجویان از طریق شرکت‌های امنیتی خصوصی استخدام خواهند شد.

نویسنده این تحلیل با اشاره به همین موضوع می‌گوید که ظاهرا دولت ترکیه از مشکلاتی که برای استفاده از جنگجویان سوری در جنگ لیبی و قره‌باغ با روبرو شد، درس نگرفته‌ است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که ترکیه برای تامین امنیت فرودگاه کابل بعد از خروج ایالات متحده و ناتو از این جنگجویان استفاده کند.

مرکز رسانه‌ای فرات، که یک مرکز خبری کرد است، گزارش داده که اعضای سازمان استخباراتی ترکیه در ۲۴ جون با نمایندگان چند گروه شورشی تحت امر اردوی سوریه، از جمله ثغورالشام، ثغورالشمال و فیلق‌المجد، کندک سمرقند، لشکر حمزه و لشکر سلطان مراد، دیدار کردند. مرکز رسانه‌ای فرات می‌گوید که در این دیدار مسئله اعزام ۲۰۰۰ جنگجو به افغانستان بحث شد و نمایندگان شورشیان درخواست حقوق ماهانه سه هزار دالر برای هر جنگجو را مطرح کردند. برخی رسانه‌های سوریه گفته‌اند که این ملاقات در روستایی در نزدیکی مرز ترکیه با سوریه انجام شده است.

دیده بان حقوق بشر سوریه نیز گزارش داده که برخلاف پروسه انتقال مزدوران جنگی به لیبی و قر‌ه‌باغ ، این بار ترکیه با احتیاط بیشتری عمل می‌کند و آنها را از طریق قراردادهای رسمی با شرکت‌های خصوصی امنیتی ترکیه استخدام خواهد کرد. به گفته این نهاد، نظارت بر این روند توسط افسران اطلاعاتی ترکیه انجام خواهد شد.

بر اساس این طرح ، مزدوران جنگی وظیفه اصلی محافظت از فرودگاه کابل و ساختمان‌های دولتی را بدون هیچ گونه دخالت در عملیات علیه طالبان بر عهده خواهند داشت و ماهیانه 2000 تا 3000 دلار حقوق دریافت خواهند کرد.

در این تحلیل وبسایت ال-مونیتور آمده که استخدام جنگجویان سوری از سوی ترکیه برای حمایت از متحدان لیبیایی و آذربایجانی‌اش منجر به بحث و جدل‌هایی با آن‌ها شده بود، از جمله این‌که برخی حقوق آن‌ها از سوی فرماندهانش پرداخت نمی‌شد و غرامت‌های تعیین شده به خانواده‌های جنگجویان زخمی یا کشته شده، نمی‌رسید. اما هیچ کدام از این مشکلات ظاهرا مانع از آن نشده که ترکیه بار دیگر به استخدام جنگجویان سوری رو آورد.

البته آنکارا انتقال مزدوران جنگی به قره‌باغ را، با وجود گزارش‌های موثق رد می‌کند. در مورد لیبی، ترکیه ابتدا انکار می‌کرد تا آن‌که جنگجویان سوری به عنصری شناخته شده در سیاست ترکیه در مورد لیبی بدل شد. حالا این جنگجویان مشکلی بنیادین در پروسه سیاسی تحت حمایت سازمان ملل هستند و آنکارا تلاش می کند از آنها به عنوان ابزاری برای تامین نفوذ خود در لیبی پس از جنگ استفاده کند.

ترکیه در حال حاضر ۶۰۰ سرباز در افغانستان دارد.

مقامات امریکایی می‌گویند که ترکیه و روسیه در کنفرانس برلین توافق کردند که جنگجویان خارجی خود را از لیبی خارج کنند. احزاب سیاسی لیبی وجود این جنگجویان را یک مانع اصلی برای انتخابات در این کشور می‌دانند که قرار است در ۲۴ دسمبر امسال برگزار شود.

با توجه به اینکه آنکارا به خاطر استفاده از جنگجویان خارجی در درگیری‌های منطقه با هیچ فشار واقعی بین‌المللی و تحریم روبرو نشد، گزارش‌ها در مورد تصمیم ترکیه برای استفاده از مزدوران جنگی در افغانستان را نمی‌توان به سادگی رد کرد. پیشنهاد آنکارا برای تامین امنیت فرودگاه کابل پس از خروج ناتو تلاشی برای جلب رضایت واشنگتن و گرم شدن روابط دوجانبه تلقی می‌شود. اما برخلاف مداخلات ترکیه در سوریه، لیبی و قره باغ، آنکارا برای توجیه این ماموریت در داخل با چالش روبرو بوده است. حملات مرگبار به نیروهای ترکیه در افغانستان هزینه سیاسی داخلی خواهد داشت که استخدام جنگجویان سوری از آن جلوگیری خواهد کرد.

علاوه بر این، آنکارا به دنبال یک بسته کمک مالی و نظامی از متحدان غربی خود برای ماموریت فرودگاه است، بنابراین هزینه‌های استخدام «محافظان امنیتی خصوصی» ممکن است در نهایت به عنوان یک هزینه اصلی در بسته کمکی ظاهر شود.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، با الهام گرفتن از نمونه‌های خارجی شرکت‌های امنیتی خصوصی، به دنبال افزودن نهادهای امنیتی خصوصی ترکیه به ابزار سیاست خارجی توسعه‌طلبانه خود بوده‌ است. مزدوران جنگی سوری ممکن است یک نیروی جنگی ذخیره برای شرکت‌های امنیتی خصوصی ترکیه در جنگ‌های منطقه‌ای آینده فراهم کنند.

با این‌حال هرگونه مشارکت مزدوران جنگی در مأموریت تامین امنیت فرودگاه مستلزم تایید ائتلاف بین‌المللی و نیز رهبران افغانستان است. استقرار این جنگجویان در لیبی و قره‌باغ، رضایت دولت مستقر در طرابلس و باکو کافی بود.  مسئله شبه‌نظامی در افغانستان از سال 1979 که این کشور به ورطه جنگ و درگیری‌های داخلی سقوط کرد، همواره یک مشکل اساسی بوده است.

ترکیه در حال حاضر ۶۰۰ سرباز در افغانستان دارد که مسئول اداره بخش نظامی فرودگاه کابل به عنوان بخشی از ماموریت حمایت قاطع ناتو هستند. ایالات متحده قرار است ۶۵۰ سرباز خود را برای تامین امنیت دیپلماتهایش در افغانستان نگه‌دارد.

این درحالی است که طالبان روز گذشته به ترکیه درباره تمدید حضورش در افغانستان بعد از خروج نیروهای آمریکایی هشدار داد و این تصمیم را محکوم کرد. طالبان در بیانیه‌ای گفته‌اند که تصمیم ترکیه «نابخردانه، و نقض حاکمیت و تمامیت ارضی ما و ضد منافع ملی ماست».