تاریخچۀ کلاشینکوف در افغانستان

کلاشینکوف یا تفنگ روسی AK-47 یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین سلاح جنگ‌های زمینی در جهان و به خصوص در افغانستان است. این سلاح از زمان آمدنش به افغانستان همواره در جنگ‌های این کشور استفاد شده و تا امروز، با وجود وارد شدن سلاح‌ها از دیگر کشور‌ها طرف‌داران بی‌شماری در بین نظامیان دارد و مجاهدین سابق هم از کارکرد آن ستایش می‌کنند. اما این‌که این سلاح چه وقت به افغانستان آمد و چه ویژه‌گی‌های این سلاح روسی سبب شده که با وجود سلاح‌های بی‌شمار امریکایی و دیگر کشورهای تولید کننده سلاح، در افغانستان هنوز نتوانسته جاگزین کلاشینکوف روسی شود؟

 ظاهر عظیمی، جنرال بازنشستۀ اردو به این باور است که هرچند تاریخ دقیق  آمدن این سلاح روسی به افغانستان در دست نیست، اما به گفتۀ آقای عظیمی در زمان ظاهر شاه این سلاح به افغانستان آورده شد و در ارتش طرف‌داران زیادی یافت. به گفتۀ جنرال عظیمی، این سلاح برای اولین بار در سال‌های 1356 و 1357 مورد استفادۀ ارتش افغانستان قرار گرفت، او می‌گوید :«هم‌زمان با تشکیل قطعۀ فراشوت در اردوی افغانستان که من به رتبۀ دوهم‌بریدمن در آن خدمت می‌کردم در سال‌های 56 و57 این سلاح در این قطعه آمد و اولین بار مورد استفادۀ ارتش قرار گرفت زیرا سرباز قطعۀ فراشوت زمانی که فراشوت را پرتاب می‌کند به سلاح کوچک‌تر نیاز دارد و به این دلیل این سلاح مورد استفاده قرار گرفت».

به گفتۀ جنرال عظیمی، این سلاح در دوران سلطنت و جمهوری داوودخان آن‌قدر نادر بود که به جز از قطعۀ فراشوت و بعد کوماندو، حتا در اختیار گاردشاهی و بعد گارد جمهوری نبود. او می‌گوید اردو در آن زمان از سلاح ۵ تیرۀ کربین استفاده می‌کرد و بعد از کودتای هفتم ثور در زمان حکومت حزب دمکراتیک خلق افغانستان، این سلاح به مقدار زیاد به افغانستان آورده شد و در مدت سه سال جای سلاح ۵ تیر کربین را در ارتش افغانستان گرفت و در مدت چند سال هم ارتش و هم گارد ریاست جمهوری وقت به کلاشینکوف مجهز شد. اما این‌که با وجود دشمنی شوروی وقت و مجاهدین، این سلاح چرا به پیمانۀ وسیع در اختیار مجاهدین قرار می‌گرفت اقای عظیمی می‌گوید :«یک کمپنی مصری که از روس‌ها بود در آن زمان که روابط این دو کشور خوب بود، همان کمپنی کلاشینکوف می‌ساخت و می‌داد به مجاهدین و  بعد به چین یک کارخانه ساخته شد که این سلاح در آن ساخته می‌شد و این دو کار خانۀ سلاح کلاشینکوف می‌ساختند، بعد کوریای جنوبی چک‌سلواکیا  می‌ساختند و به این ترتیب محیط ارتش و مجاهدین پر از سلاح کلاشینکف شدند.»

به عقیدۀ جنرال عظیمی، علت محبوب شدن و مشهور شدن این سلاح در افغانستان کارکرد خوب، مقاومت بالای ‌آن در برابر گرد و خاک، آب و در دسترس بودن مهمات این سلاح است، او می‌گوید :«کلاشینکوف نسبت به هر سلاح دیگر بیشتر کار می‌کند مثلا M16 امریکایی ساخت امریکا، با کوچک‌ترین گرد و خاک که می‌زند نیاز به پاک کردن پیدا می‌کند و از کار می‌افتد اما کلاشینکوف را زمانی که به دریا بی‌اندازیم و دوباره از آب بکشیم فیر کنیم فیر می‌کند.» این سلاح روسی هرچند امروز در ارتش و نیروهای مسلح افغانستان کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و جای خود را به تفنگ‌های امریکایی M16 و M4 داده است و در جهان نیز در رتبه دوم قرار دارد، اما در بین مردم افغانستان به خصوص نظامیان به دلیل ارزان بودن، دانستن مسایل تخنیکی آن  و نیز در دسترس بودن  نسبت به M4 امریکایی و سلاح‌های دیگر کشورها  علاقه‌مندان زیاد دارند.

کلاشینکوف بر گرفته شده از نام میخاییل تیمافییویچ کالاشینکوف نظامی روس و سازندۀ این سلاح است. نخستین نمونه کلاشینکوف در سال 1947 میلادی ساخته شد و با نمونۀ نخست این سلاح، گلولۀ 7.62 ملی‌متری را شلیک کردند، این سلاح تا امروز در بعضی از کشورها نظیر روسیه، بلغارستان، ایران، چین و لهستان تولید می‌شود. سازندۀ این سلاح معروف، در سال 2013 میلادی در سن 94 سالگی وفات کرد.