از مجاهدین تا طالبان؛ شباهت‌ها و تفاوت‌ها

اخیراً فردوس کاوش، کتاب دام خرس از جنرال محمد یوسف (جنرال یک ستاره‌ در آی.اس.آی پاکستان) را مجدداً ترجمه کرده است. این کتاب روایت شکست اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان است. جنرال محمد یوسف، که از سال‌های ۱۹۸۳ الی ۱۹۸۷ رئیس (بیروی افغان/بخش افغانستان در آی.اس.آی) بوده است، در این کتاب به گونه‌ی مفصل حمایت استخبارات پاکستان از مجاهدین در زمینه‌های تمویل، تجهیز، آموزش و حمایت‌های لوجستیکی را توضیح می‌دهد.
از سویی با مروری مختصر بر شیوه‌های جنگی طالبان پس از ۲۰۰۳، به خوبی می‌توان دریافت که طالبان نیز از همان شیوه‌هایی استفاده می‌کنند که مجاهدین در دهه‌ی هشتاد استفاده می‌کردند. البته که در میان شیوه‌های جنگی طالبان و مجاهدین، تفاوت‌هایی نیز وجود دارد، از جمله تفاوت در استفاده از حملات انتحاری.

در این برنامه‌ی پرسمان، با محور قراردادن کتاب (دام خرس) به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های مجاهدین و طالبان پرداخته شده است. این برنامه با حضور فردوس کاوش، روزنامه‌نگار، و مترجم کتاب (دام خرس) و جنرال ظاهر عظیمی، آگاه امور نظامی انجام شده است.

فردوس کاوش، در ابتدای برنامه به توضیح شیوه‌های جنگی مجاهدین پرداخته است. وی با اشاره به روایت جنرال محمد یوسف، به تفصیل توضیح می‌دهد که مجاهدین از استراتژی (قتل با هزار زخم) استفاده می‌کردند. آقای کاوش، ضمن اشاره به شیوه‌های جنگی مجاهدین، به بیان تفاوت‌های شیوه‌های جنگی طالبان و مجاهدین هم پرداخته است.
در ادامه جنرال عظیمی به مقایسه‌ی طالبان و مجاهدین پرداخت. به باور این جنرال نظامی، که خود سال‌ها در صفوف مجاهدین رزمیده است، طالبان و مجاهدین، در شیوه‌های جنگی شباهت‌های زیادی دارند. تنها تفاوتی که می‌توان میان مجاهدین و طالبان برشمرد، این است که مجاهدین از حملات انتحاری استفاده نمی‌کردند. در تمام سال‌های جهاد حتی یک بار هم استفاده از بمب انسانی دیده نشد، برخلاف سال‌های پسین که طالبان با توجه به ایدئولوژی افراطی‌شان، از چنین تاکتیکی استفاده می‌کنند.

همینطور جنرال عظیمی با مروری بر آنچه در کتاب آمده است، مدعی شد که برخی روایت‌های نویسنده مبالغه‌آمیز است. به باور آقای عظیمی، نویسنده‌ی کتاب تلاش کرده است تا نقش پاکستان را در جهاد افغانستان پررنگ کرده و از سویی نقش مردم را کم‌رنگ جلوه داده است.