همه منتظر آمدن بایدن

گفتگوهای قطر در مورد آجندای مذاکره ادامه دارد. در صورتی که دو طرف روی آجندا توافق کنند این گفتگوها وارد مرحله‌ی جدی‌تر خواهد شد. ولی به نظر می‌رسد که تا روی کارآمدن جوبایدن در ایالات متحده گفتگوهای قطر گشایشی نخواهد داشت. کابل آرزو داشت که جوبایدن انتخابات ایالات متحده را ببرد. بایدن از نظر رییس‌جمهور غنی و دیگر بلند‌پایه‌گان دولت، بخشی از استبلشمنت امریکا است و مثل ترمپ از جریان محافظه‌کاران انزوا طلب نماینده‌گی نمی‌کند. در ایالات متحده در مورد خروج نیروهای امریکایی از افغانستان اجماع وجود دارد، اما درباره‌ی سرعت و نحوه‌ی خروج نظرها متفاوت است.

 نهادهایی مثل وزارت دفاع ایالات متحده به این باور اند که سرعت خروج باید متناسب به شرایط افغانستان باشد و این کشور به حال خود گذاشته نشود. اما جریان محافظه‌کاران انزوا‌طلب که ترمپ از آن نماینده‌گی می‌کند، با نهادها مشکل دارد. سفیر خلیل‌زاد که نماینده‌ی وزارت خارجه‌ی ایالات متحده است بارها گفته بود که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان مبتنی بر شرایط است. او گفته بود که خروج به دو شرط بستگی دارد که یکی کاهش خشونت و دیگری پیشرفت‌ در گفتگوهای صلح است. اما ترمپ نه به وزارت خارجه وقعی گذاشت و نه به وزارت دفاع. او تصمیم گرفت که شمار نیروهای امریکایی را تا پایان سال جاری میلادی در افغانستان به ۲۵۰۰ تن کاهش دهد.

ولی باور عمومی در کابل این است که جوبایدن پس از این که کرسی ریاست جمهوری ایالات متحده را رسما احراز کند، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را متناسب با شرایط عیار خواهد کرد. به نظر می‌رسد که جوبایدن همان دو شرط کاهش خشونت و پیشرفت در گفتگوهای صلح را جدی می‌گیرد. واقعیت این است که کابل با توافق‌نامه‌ی ۲۹ فبروری دوحه مخالف بود ولی سفیر خلیل‌زاد این سند را با این تضمین به ارگ فروخت که خروج، مشروط به کاهش خشونت و پیشرفت در گفتگوهای صلح خواهد بود. کابل به امید این که خروج مشروط خواهد بود زندانیان طالبان را هم رها کرد ولی ترمپ به هیچ یک از آن دو شرط پابند نماند. ترمپ در وضعیتی فرمان کاهش قابل ملاحظه‌ی نیروهای امریکایی را صادر کرد که خشونت‌ها کاهش نیافته، و پیشرفت جدی هم در گفتگوهای صلح حاصل نشده است. فرمان خروج ترمپ و گفته‌های او در مورد این که پیروزی نظامی طالبان ربطی به ایالات متحده ندارد، نگرانی و اضطراب جدی در کابل خلق کرده بود. کابل در حال حاضر منتظر روی کارآمدن جوبایدن است تا واشنگتن شرایط خروج را جدی بگیرد و آن را به طالبان و حامیان آنان ابلاغ کند.

از طرف دیگر کابل فکر می‌کند که جوبایدن و حکومت او در صورت خروج کامل نیروهای امریکایی هم به حمایت مالی از نیروهای امنیتی افغانستان ادامه می‌دهد. نان و گلوله‌ی نیروهای امنیتی افغانستان از کمک‌های مالی ناتو و امریکا تامین می‌شود و کابل انتظار دارد که بایدن حتا در صورت خروج کامل نیروهای امریکایی آن را ادامه دهد. حکومت ترمپ با امضای سند خروج نیروهای امریکایی با طالبان به اعتبار سیاسی قرارداد امنیتی و دفاعی ایالات متحده و کابل صدمه زد. حکومت افغانستان انتظار دارد که بایدن با  تعهد مجدد به کمک‌های مالی و نظامی اعتبار این سند را برگرداند.

بنابراین کابل از سیاست صبر و حوصله کار می‌گیرد. استراتژی کابل در حال حاضر صبر و حوصله  تا روی کارآمدن بایدن است. گروه طالبان هم منتظر اند تا بایدن به کاخ سفید بیاید و موضع‌اش  در مورد قرارداد دوحه واضح شود. به نظر می‌رسد که تا روی کارآمدن بایدن هیچ یک از طرف‌ها کارت‌های اصلی خود را رو نمی‌کنند.

اما بعید نیست که طالبان به زودی روی آجندا با هیات دولت افغانستان موافقت کنند. نهایی شدن آجندا و ورود به گفتگوهای اصلی در حال حاضر به سود طالبان است. بر مبنای توافق امریکا و طالبان، با شروع مرحله‌ی اصلی گفتگوهای صلح افغانستان، ایالات متحده زمینه‌ی رهایی زندانیان بیشتر طالبان و حذف نام‌های رهبران این گروه از فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل متحد را فراهم خواهد کرد. سرپرست سفارت امریکا در کابل نیز به این موضوع اشاره کرده است. کابل مایل است که موضوع زندانیان و فهرست سیاه را هم با حکومت بایدن حل و فصل کند.

زندانیان و فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل  متحد یکی از برگه‌های است که کابل نمی‌خواهد بدون کاهش شدید خشونت و پیشرفت در گفتگوهای صلح از دست بدهد. ولی در کنار این مسایل سوال اصلی این است که آیا طالبان اراده‌ای برای صلح دارند یا نه؟ در کارشیوه‌ی مذاکره که مورد توافق دو طرف قرار گرفته است طالبان هم مثل هیات جمهوری اسلامی افغانستان خواستار حل صلح‌آمیز جنگ افغانستان شده اند، اما هیچ نشانه‌ای دیده نمی‌شود که براساس آن داوری کنیم که طالبان به حل سیاسی رضایت دارند. مایکل سپمل پژوهش‌گر بریتانیایی که کارشناس امور طالبان است بارها گفته است که رهبران این گروه صفوف خود را آماده به یک سازش سیاسی بزرگ نساخته اند، نیروی جنگی طالبان برای جنگ آماده‌گی می‌گیرد نه صلح.