اقتصاد سیاسی طالبان؛ جهاد یا اقتصاد جرمی؟

صلح در افغانستان تنها بعد سیاسی و نظامی ندارد، بلکه ابعاد اقتصادی، جامعه‌شناختی، فرهنگی و معرفتی آن نیز مهم و تاثیر گذار است. یکی از ابعاد مهم صلح در افغانستان، بعد اقتصادی آن است. گرچند در مذاکرات صلح، تمرکز بر روی توزیع قدرت است، اما به همان سان که توزیع قدرت سایسی در روند صلح در نظر گرفته می‌شود، باید توزیع ثروت و بعد اقتصادی صلح نیز در نظر گرفته شود. آنچه صلح را ممکن می‌سازد، این است که طرفین منازعه، در صلح سود بیشتری پیدا کنند تا در جنگ.

به همین جهت پرداختن به منابع مالی طالبان و اقتصاد جنگی آنان، مساله‌ای مهم و ضروری است. سوال اساسی این است که طالبان از کدام منابع مالی ارتزاق می‌کنند؟ مهم‌ترین منبع مالی طالبان کدام است؟ آیا طالبان حاضرند به خاطر صلح منابع مالی خودشان را از دست بدهند؟ خروج نیروهای خارجی چه تاثیری بر اقتصاد طالبان دارد؟

در برنامه‌ی پرسمان این هفته با حضور علی سجاد مولایی، پژوهشگر و کارشناس روابط بین‌الملل به سوالات فوق پرداخته شده است.

آقای مولایی با اشاره به منابع مالی طالبان از جمله: قاچاق مواد مخدر، باج گیری، جمع‌آوری عشر و زکات، کمک‌های خارجی زیر چتر خیریه‌ها و قاچاق اسلحه، به این مساله پرداخت که مهم‌ترین منبع مالی طالبان قاچاق مواد مخدر است و طالبان از این راه، سالانه نزدیک به چهارصد میلیون دالر در سال کسب درآمد می‌کنند.

همینطور این پژوهشگر ضمن مرور بر مقدار درآمد طالبان در سال‌های مختلف، به این مساله اشاره کرد که در دو بازه‌ی زمانی در آمد طالبان افزایش یافته است، در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۲۰. مولایی با تبیین این نکته که همواره درآمد طالبان با مساله‌ خروج نیروهای خارجی افزایش یافته است، چنین نتیجه گیری کرد که خروج نیروهای خارجی باعث افزایش درآمد طالبان خواهد شد. به باور آقای مولایی با خروج نیروهای خارجی، کشورهای حامی طالبان کمک‌های خود را افزایش می‌دهند، همینطور با توجه به احتمال افزایش ناامنی‌ها، اقتصاد جرمی طالبان افزایش خواهد یافت و به این سبب درآمد طالبان بیشتر خواهد شد.

مولایی در پایان با اشاره به آسیب‌های اقتصاد جرمی طالبان به ساختار اقتصادی کشور، به راه‌کارهای سیاسی و نظامی برای کاهش قدرت اقتصادی طالبان، از جمله تعامل با کشورهای حامی طالبان برای کاهش حمایت از آنان و مبارزه‌ی جدی با موارد اقتصاد جرمی، پرداخت.