کووید 19 و شعارهای «در خانه بمانید» آن، در بسیاری زمینه‌ها از جمله آلوده‌گی هوا و ناگواری محیط زیست عارضۀ مطلوبی را به میان آورده است. اما آیا جریان درازمدت تغییرات اقلیمی، نابودی زیستگاه‌ها، و آلوده‌گی شهرها در ظهور و گسترش کووید 19 نقش داشته است؟
تثبیت این موضوع دشوار است اما برخی از نظریه‌های مرتبط با آن وجود دارند. آرون برنستاین مدیر مرکز اقلیم، بهداشت و محیط زیست جهانی دانشگاه هاروارد، در گفت‌وگویی که در ویب‌سایت این دانشگاه منتشر شده، می‌گوید:
«درست مثل امروز، مطالبات‌مان را از طبیعت در یک سدۀ گذشته تشدید کرده‌ایم. از زمان انقراض دایناسورها در 65 میلیون سال پیش- همزمان با گذراندن نصف عمر زمین- گونه‌های زیادی را به مقیاس ناشناخته‌یی از دست داده‌ایم. این نوع تخلیه‌سازی شتابناک حیات از زمین، به طور عمده فقدان زیست‌بوم را به بار می‌آورد که اغلب به رشد محصولات کشاورزی و تکثیر حیوانات اهلی به سود مردم می‌انجامد که با مکان‌های محدودی برای زنده‌گی و منابع محدودتر غذایی برای تغذیه همراه است. جانوران غذا و سرپناه را در جاهایی می‌یابند که آن‌جا مردم ساکن است و این می‌تواند به گسترش فاجعه منجر شود.»
منشای نامشخص ویروس
برنستاین در مصاحبه‌یی تلفونی می‌گوید که در وهلۀ نخست، نحوۀ شیوع ویروس هنوز روشن نیست اما یک نظر پیوند انسان-جانور را پیش می‌کشد که ویروس بار اول از خفاش آغاز کرد و سپس به انسان رسید. بدن خفاش واضحاً میزبان برخی از کروناویروس‌ها، به شمول کروناهایی مسبب سارس(SARS) و مرس (MERS) است.
او اضافه می‌کند: «با این وجود، برعکس نوعی خاصی از سارس و مرس که نزد خفاش‌ها پیدا می‌شوند، هیچ سند مستقیمی تا هنوز در دست نیست که خفاش حامل کروناویروسی است که سبب بیماری کووید 19 می‌شود.»
نظر مشهور دیگر این است؛ هنگامی که سارس از خفاش به جانور دیگری (گربۀ زباد) رفت و سپس به انسان، کووید 19 از خفاش به جانور دیگری احتمالاً پانگولین، و بعد به انسان منتقل شد. چنین واقعه‌یی احتمالاً در بازارچۀ گوشت تازه، در ووهان چین که جانوران غیربومی، به شمول پانگولین در آن به فروش می‌رسند، رخ داده است.
برنستاین می‌گوید:
«نظریۀ پانگولین بسیار ناشفاف است. ما نمی‌دانیم که ویروس از خفاش به انسان رفته یا به واسطۀ یک جانور دیگر. و این شاید هرگز فهمیده نشود.»
و البته سوءظنی وجود دارد که ویروس از یک آزمایشگاه پژوهشی در ووهان فرار کرده که حالا علی‌رغم شواهد کافی، از سوی مایک پمپئو وزیر امور خارجۀ امریکا و دیگران نیز حمایت می‌شود.
مقامات استخباراتی امریکا گفته اند که ویروس ساختۀ دست انسان نیست اما آزمایشگاهی در ووهان، پژوهشی را دربارۀ عوامل بالقوۀ بیماری‌های مشترک انسان و حیوان انجام می‌دهد. نظریۀ بازارچۀ گوشت تازه، کماکان مورد تردید است.
آلوده‌گی هوای محلی
مهم نیست چه‌گونه اتفاق افتاد، حالا کووید 19 این‌جاست و پژوهشگران مشاهده می‌کنند که اثرات آن بر مردم تا اندازه‌یی از سوی محیط زیست‌شان تعیین می‌شود. مونا سرفاتی بنیان‌گذار کنسرسیوم انجمن پزشکی آب، هوا و سلامت در دانشگاه جورج میسون فیرفاکس ویرجنیا، در مصاحبه‌یی تلفونی می‌گوید:
«آن‌هایی که در محیط و ساحات آلوده‌تری زنده‌گی می‌کنند؛ در جاهایی که ذرات و مه‌دود ازون بیشتری در هوا وجود دارد، به احتمال زیاد با مشکلات آسم و بیماری‌های مزمن ریوی مواجه اند و همۀ خبرها حاکی از آن است؛ افرادی که به کروناویروس آلوده شده اند، در صورتی که ریه‌های‌شان به دلیل بیماری‌های ریوی دچار ضعف بنیادی باشد، احتمالاً در معرض خطر بیشتری قرار دارند.»
غالباً هوای کم‌کیفیت و آلوده در محلات فقیرنشین به میان می‌آید. استفانی لوینسکی دیسر، استادیار طب کودکان در دانشگاه کلمبیای نیویارک در مصاحبه‌یی تلفونی می‌گوید:
«آلوده‌گی هوای شهر نیویارک، در برخی از محلات و اجتماعات به نوعی، بالاتر است. اگر شما به دود ناشی از موترهای دیزلی زباله و ترافیک فکر می‌کنید، ایستگاه‌های حمل انتقال زباله در محلات فقیرنشین قرار دارند. بنابراین، محلات زیادی در معرض آلوده‌گی بیشتری واقع شده اند.»
چنین دیدگاهی، نوعی «مدل دو ضربه‌یی» برای کووید 19 است که در آن، به قول خانم لوینسکی دیسر، تلاقی چیزهایی است که خطر را متأثر می‌سازد و شاید در کنار تراکم جمعیت، آلوده‌گی بخشی از معما باشد.
در تلاش برای پیدا کردن عوامل ویروس، لوینسکی دیز و همکارانش، داده‌هایی را از سراسر شهر نیویارک جمع‌آوری کرده اند. او بیان می‌کند که:
« ما هنوز در مراحل ابتدایی همکاری با سایر هم‌مسلکان مان در موسسات مختلف شهر نیویارک هستیم و واقعاً می‌خواهیم پی ببریم که کسانی به دلیل بیماری کووید 19 بستری شده اند –آن‌هایی که عفونت شدید دارند- در کجا زنده‌گی می‌‌کردند. ما می‌توانیم از طریق کد پستی آنان به محل سکونت‌شان پی ببریم و از شرایط وخیم‌شان، به هوای آلوده، به مثابۀ عامل تشدیدکنندۀ عفونت در بیماری کووید 19 نگاه کنیم.
نقش کارمندان صحی
کارمندان صحی، در کاهش خطراتی که در اثر تغییرات اقلیمی و هم‌بسته با بیماری کووید 19 رخ داده است، مثل سایر بیماری‌ها نقش مهمی دارند. مونا سرفاتی می‌گوید:
«ما دوست داریم که جامعۀ پزشکی دربارۀ اهمیت حیات برای تولید کمتر آلوده‌گی هوا صریح باشد و این نه تنها سلامتی ما را تقویت می‌کند که مشاغل زیادی را نیز ایجاد خواهد کرد.»
برنستاین اعلام می‌دارد که کارمندان صحی باید دربارۀ سیاست‌هایی صحبت کنند که به سلامت عامه و محیط زیست آسیب می‌رسانند. کووید 19 رخدادی هشداردهنده برای سلامتی است. او می‌گوید:
« ما نمی‌توانیم با چنین مشکلی کنار بیاییم. امیدوارم که بخشی از پاسخ صرفاً مطالبۀ مالیۀ بیشتر از مالیه‌دهنده‌گان نباشد، بل‌که حمایت از پالیسی‌هایی باشد که ما را از این نوع شوک محافظت کند… به ویژه وضعیت سلامتی جمعیت ایالات متحده و آن شرایط بنیادی و وخیمی که آسیب بیشتری می‌رساند.»
او می‌افزاید: «مسؤولیت مراکز بهداشت و سلامت تشخیص این موضوع نیست که مشکلات بنیادین را حل کند، بل‌که ما باید آن را با سیاست‌گذاران در میان بگذاریم.»او می‌افزاید: «بیماری‌های مشترک حیوانی-انسانی عمدتاً از حیات وحش ناشی می‌شوند و ایالات متحده بزرگ‌ترین واردکنندۀ جانورهای وحشی در سراسر جهان است. ما در برابر افرادی که به جنگل‌ها و بیابان‌ها می‌روند و جانورها را برای کسانی که حیوانات خانه‌گی دارند، جمع‌آوری می‌کنند، مسؤولیم. هم‌چنین سوخت‌گیری اقتصادی که منجر به مقدار انبوهی از جنگل‌زدایی می‌شود که محرک عمدۀ دیگری از این مشکل است. لازم نیست گزارۀ همه‌چیز را به یک‌باره‌گی دور ریختن صادق باشد. برخی گونه‌ها با خطر بالای میزبانی بیماری‌ها مواجه اند. ما باید این مشکل را جدی بگیریم.»
