سید محمود همرزم
پس از سقوط کابل بهدست طالبان، زنان از فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی کاملاً کنار زده شدند و عمداً در خانهها حبس گردیدند. هرچند ستم بر زنان در جامعه سنتی افغانستان پیشینهای طولانی دارد، اما با حاکمیت دوباره این گروه، قیودات سختگیرانه و افراطی بر زندگی زنان اعمال گردید. طالبان تاکنون بیش از ۴۰ فرمان کتبی صادر کردهاند؛ حتی صدای پای زنان را نیز جرم شمردهاند و زیستن را برای آنان به بند و رنج در چهار دیواری خانهها محدود کردهاند. اعتراضات عدالتخواهانه زنان با خشونت، لتوکوب و شلیک گلوله پاسخ داده شدهاند.
در مذاکرات دوحه، طالبان وعدههای دروغین به جامعه جهانی در مورد رعایت حقوق زنان، آموزش، کار و آزادی بیان دادند، اما بهمحض دستیابی به قدرت، به هیچکدام از تعهدات خود وفا نکردند. افغانستان به جهنمی برای زنان تبدیل شده است؛ زنانی که روزانه زیر بار فقر، تبعیض و بیعدالتی خرد میشوند. طالبان مکاتب، دانشگاهها و تمام نهادهای آموزشی و فرصتهای شغلی را بهروی زنان بستند و با توجیهات دینی و سنتی، جهالت فکریشان را مشروع جلوه دادند. حال آنکه هیچکدام از این محدودیتها در کشورهای اسلامی دیگر سابقه ندارد. جامعه جهانی طی نشستهای متعدد، سیاستهای عقبگرای این گروه را با استناد به آموزههای اسلامی و حقوق بشر، محکوم کردهاند.
همچنین، کارزارهای بیشماری از سوی نهادهای جامعه مدنی و فعالان حقوق زن علیه سیاستهای تبعیضآمیز طالبان بهراه افتاده است تا از رسیدن آنان به مشروعیت داخلی و بینالمللی جلوگیری شود. سازمان ملل و کشورهای ذینفع برای جلوگیری از فروپاشی نظام اقتصادی افغانستان، با طالبان تعامل میکنند؛ اما هیچ تغییر ملموسی در خصوص آموزش و اشتغال زنان دیده نمیشود.
در همین حال، گزارشهای دیدهبان حقوق بشر و یوناما از زندانهای تحت اداره طالبان، وحشتناک و تکاندهندهاند. بسیاری از زنانی که پس از اعتراضات بازداشت شدند، روایتهای دردناکی از بدرفتاری، سوءاستفاده جنسی و تحقیر انسانی دارند. اکثریت آنان از ترس و برای حفظ آبرویشان، تاکنون لب به سخن نگشودهاند و دردهایشان را در سینه نگهداشتهاند.
خشونتهای خانگی علیه زنان در دوران طالبان افزایش بیسابقهای داشته است. دختران و زنان بسیاری از آیندهای مبهم، از نبود انگیزه برای ادامه زندگی، دست به خودکشی میزنند. وضعیت نگرانکننده زنان در جامعهی طالبزده و سنتی، نیازمند رسیدگی فوری و یافتن راهحلی انسانی برای برونرفت از بنبست کنونی است. طالبان در رسانهها وضعیت را «گل و گلزار» نشان میدهند، اما در نبود آزادی بیان، بهویژه در مناطق دوردست، بسیاری از جنایات این گروه پوشیده میماند.
از جمله نگرانیهای جدی، ازدواجهای اجباری و چندباره سران و فرماندهان طالبان است. هر کدام با پرداخت پولهای هنگفت یا با زور، دختران کمسن را به نکاح خود درمیآورند. این ازدواجهای اجباری، بارها سوژه طنز تلخ کاربران شبکههای اجتماعی نیز شدهاند. رهبر طالبان فرمانهایی برای محدود کردن این پدیده صادر کرده، اما هیچگونه ضمانت اجرایی نداشتهاند. در برخی ولایات، دخترانی که حاضر به ازدواج اجباری نشدهاند، سرانجام به قتل رسیدهاند.
در تازهترین نمونه، مولوی امانالله حسن، یکی از فرماندهان محلی طالبان و رئیس زراعت ولایت کندز، همسر یک دهقان را که سه فرزند داشت، با زور و تهدید به نکاح خود درمیآورد. وی شوهر زن را شکنجه کرده و به طلاق اجباری وادار میسازد. پس از رسانهای شدن ماجرا، طالبان برای خاموشسازی موضوع، او را به ریاست شاروالی بدخشان منتقل میکنند. این نمونهای است از جنایات روزمرهای که در سایه نبود پاسخگویی، تداوم یافتهاند.
محرومسازی زنان از تحصیل و کار، آثار مخربی بر کل جامعه داشته است. حذف زنان از بازار کار، فقر و رکود اقتصادی را تشدید کرده و در ادامه، نسلهای آینده را با تهدیدهای جدی مواجه میسازد. به گفته کارشناسان، کمکهای جهانی نیز توسط طالبان حیفومیل شده و به مردم مستحق نمیرسد، درحالیکه بیش از نیمی از جمعیت افغانستان با خطر قحطی روبهرو هستند.
زنان افغانستان در حاکمیت طالبان با خشونتهای گسترده شامل ازدواج اجباری، خشونت خانگی، تهدیدهای جسمی و روانی مواجهاند. در نبود نظام قضایی عادلانه، آنان حتی راهی برای دفاع از حقوق خود ندارند. افشای این جنایات در سطوح ملی و بینالمللی، میتواند در تضعیف طالبان مؤثر واقع شود. اقدامهای قاطع در برابر آپارتاید جنسیتی و مذهبی، و پاسخگویی این گروه در برابر فجایع جاری، شاید آنان را وادار به عقبنشینی از سیاستهای ضدزنانه کند.
جامعه جهانی برای بهبود وضعیت زنان در افغانستان باید اقدامات فوری، هدفمند و هماهنگ انجام دهد؛ از جمله اعمال تحریمهای مشخص علیه طالبان، حمایت مؤثر از جنبشهای زنان، توسعه آموزشهای از راه دور، و استفاده از دیپلماسی فعالتر برای دفاع از حقوق زنان. تنها با اعمال فشارهای گسترده و پیوسته میتوان در برابر این جنایات ایستاد و زنان افغانستان را از سیاهی مطلق حاکمیت طالبان نجات داد.
Notice: Undefined offset: 0 in /home/radionowrrr/public_html/wp-content/themes/nrfaizi/single.php on line 336
Notice: Trying to get property 'term_id' of non-object in /home/radionowrrr/public_html/wp-content/themes/nrfaizi/single.php on line 336