بر اساس سندی که رادیو نوروز به آن دسته یافته دولت افغانستان در جریان بیست سال گذشته در مجموع یک میلیارد و ۸۵۴ میلیون ۶۵۵ هزار و ۸۸۳ دالر امریکایی از هفت نهاد بین‌المللی و دو کشور خارجی قرضه دریافت کرده است. در جریان این مدت دولت افغانستان قادر شده است که ۳۵۲ میلیون و ۵۵۷ هزار و ۹۶۰ دالر امریکایی قرضه خود را پرداخت کند. با این حساب فعلاً دولت افغانستان یک میلیارد و ۵۰۲ میلیون و ۹۷ هزار و ۹۷۷ دالر از کشور‌ها و نهادهای خارجی قرض‌دار است.
بیشتر از پنجاه درصد پول‌ها در دوران حامد کرزی، رییس جمهور پیشین کشور قرضه گرفته شده است و یک مقدارش هم در سال‌های ۲۰۱۷، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ که دوران حاکمیت رییس جمهور غنی می‌شود، از نهاد‌ها و کشور‌های خارجی قرضه گرفته شده است.
میعاد ختم قرارداد این قرضه‌ها از ۱۰ الی ۴۰ سال است.
براساس این سند، دولت افغانستان در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ میلادی از بانک جهانی ۴۳۴ میلیون و ۴۷۲ هزار و ۳۸۰ دالر قرضه گرفته است.
وزارت مالیه می‌گوید که این پول‌ها برای رشد حمل و نقل اضطراری، اشتغال‌زایی روستایی، توسعه ارتباطات اضطراری، پشتیبانی برنامه‌ای برای نهاد‌سازی و تسهیلات تضمین سرمایه‌گذاری به مصرف رسیده است. دولت افغانستان در سال‌های ۲۰۰۵، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۷ از بانک انکشاف اسلامی نیز ۵۹ میلیون و ۴۷۰ هزار و ۴۷۹ دالر قرضه گرفته است.
ساخت جاده دوشی- پلخمری، جاده اندخوی- آقینه و توانبخشی و به روزرسانی مدیریت آبیاری از جمله مواردی است که این پول‌های روی آن مصرف شده است.
بانک انکشاف آسیایی در میان سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ نیز به دولت افغانستان ۷۰۲ میلیون و ۴۶۰ هزار و ۵۵۳ دالر قرضه داده است.
میعاد ختم قرارداد این قرضه‌ها در میان سال‌های ۲۰۳۸ تا ۲۰۴۶ میلادی است. وزارت مالیه می‌گوید که این پول‌ها در بخش کشاورزی، ساخت جاده اندخوی و قیصار و انتقال برق به مصرف رسانده‌اند.
سعودی فند یکی دیگر از نهادهای است که دولت افغانستان در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۹ از آن مقدار ۱۰۶ میلیون ۶۴۸ هزار و ۳۷ دالر قرضه گرفته است.
ساخت جاده کابل- قندهار و هرات، پروژه ساخت مکاتب در افغانستان و مرحله اول پروژه جاده کمربند کابل از جمله مواردی است که این مقدار قرضه رویش مصرف شده است. در کنار سعودی فند، اوپیک فند نیز در سال ۲۰۱۵، یک میلیون و ۷۸۱ هزار و ۲۵۰ دالر به دولت افغانستان قرضه داده است. کویت فند در سال ۲۰۱۵، ۲۲ میلیون و ۶۵۴ هزار و ۸۲۱ دالر به دولت افغانستان به منظور ایجاد مجدد صندوق کویت به دولت افغانستان قرضه داده است.
این مقدار پول به گونه قرضه‌های سهل دریافت شده است. این قرضه‌ها با شرایط سهل، تکتانه‌های تا یک درصد به افغانستان داده شده‌اند.
صندوق وجهی بین‌المللی پول در سال‌های ۲۰۰۷، ۲۰۱۱ و ۲۰۲۰، ۴۹۲ میلیون و ۷۶۸ هزار دالر به دولت افغانستان به منظور تسهیلات کاهش فقر و تسهیلات اعتباری سریع و تمدید شده، قرضه داده است. کشور‌های بلغاریا و ایتالیا در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹، هشت میلیون و ۲۰۱ هزار و ۴۵۴ دالر به دولت افغانستان به منظور ارتقای میدان هوایی هرات و ساخت جاده هرات و چشت‌شریف به دولت افغانستان قرضه داده است.
وزارت مالیه می‌گوید که این مقدار پول به گونه قرضه‌های سهل دریافت شده است. این قرضه‌ها با شرایط سهل، تکتانه‌های تا یک درصد به افغانستان داده شده‌اند.
محمدرفیع تابع، سخنگوی وزارت مالیه در صحبت با رادیو نوروز رقم قرضه، نهاد‌ها و کشور‌هایی که دولت افغانستان از آن قرضه گرفته است را تایید کرد و گفت که پول‌ها در موارد مشخص به مصرف رسیده است.
در همین حال مجلس سنای افغانستان با انتقاد از گرفتن این قرضه‌ها می‌گوید که دولت افغانستان توانایی بازپرداخت این قرضه‌ها را ندارد.
محمدرحیم حسنیار، رییس کمیسیون اقتصاد ملی مجلس سنا در صحبت با رادیو نوروز گفت، قرضه‌های که دولت افغانستان در جریان بیست سال گذشته از نهادهای مختلف بین‌المللی دریافت کرده، هیچ تاثیری بر بهبود زنده‌گی مردم نداشته است. آقای حسنیار افزود که سیستم اقتصاد افغانستان مافیایی و فاسد است.
وی هم‌چنان گفت: «نسل آینده افغانستان یک نسل قرض‌دار خواهد بود، چون پول‌هایی که قرض گرفته شده است، هدر رفته و کارایی نداشته است.»
عمل‌کرد حکومت برای استفاده موثر از این قرضه‌ها شعاری است و در بخش زیربناها از این پول‌ها استفاده‌ی لازم نشده است.
رییس کمیسیون اقتصادی ملی مجلس سنا تصریح کرد که عمل‌کرد حکومت برای استفاده موثر از این قرضه‌ها شعاری است و در بخش زیربناها از این پول‌ها استفاده‌ی لازم نشده است. محمدرحیم حسنیار خاطرنشان ساخت که با گرفتن این پول‌ها، باید در زنده‌گی مردم تغییر ایجاد می‌شد و مردم به شکل عملی این تغییرات را در زنده‌گی‌شان حس می‌کرد.
تا زمانی که سیستم اقتصادی افغانستان شفاف و عاری از فساد نشود، این قرضه‌ها هیچ سودی نخواهد داشت.
آقای حسنیار تأکید کرد، تا زمانی که سیستم اقتصادی افغانستان شفاف و عاری از فساد نشود، این قرضه‌ها هیچ سودی نخواهد داشت. رییس کمیسیون اقتصاد ملی مجلس سنا به سیستم برق‌رسانی کشور اشاره کرد و گفت که این روز‌ها دولت افغانستان حتا برق مرکز کشور را تأمین نمی‌تواند.
در همین حال سیف‌الدین سیحون استاد دانشگاه و کارشناس مسایل اقتصادی در صحبت با رادیو نوروز گفت که قرضه‌گیری دولت‌ها امر معمول است و دولت افغانستان بسیار کم قرض‌دار است. آقای سیحون افزود که قرضه‌ها اگر در جای لازم مصرف شود و اشتغال‌زایی کند موثر است.
وی هم‌چنان گفت که نهادهای بین‌المللی بدون قید و شرط به کشور‌ها پول قرضه نمی‌دهد و افغانستان مطمیناً معیار‌های لازم برای گرفتن قرضه را داشته است.
این کارشناس مسایل اقتصادی خاطرنشان ساخت، با توجه به مشکلاتی که افغانستان دارد، قرضه‌های بین‌المللی‌اش بخشش خواهد شد.
در همین حال شماری از باشنده‌گان کشور می‌گویند که دولت باید این پول‌ها را به صورت موثر و مفید استفاده کند/ می‌کرد.
امین آرمان باشنده شهر کابل می‌گوید که اگر وضعیت کشور به همین شکل ادامه پیدا کند، دولت قادر به پرداخت قرضه نخواهد بود، بل مجبور خواهد شد که از نهادهای بین‌المللی پولی بیشتری قرض بگیرد. امین آرمان تصریح کرد که دولت در قسمت مصرف پول‌ها مدیریت درست نداشته است.
در همین حال میثم صحرا، فعال جامعه مدنی می‌گوید که در گمرکات و وزارت خانه‌ها فساد وجود دارد و تا زمانی که حساب دولت شفاف نشود، پرداخت قرضه نا ممکن خواهد بود. آقای صحرا می‌افزاید که دولت در بخش زیر بناها هم کار موثر و زیادی تا هنوز انجام نداده است.
به گفته وی، دولت یک تعداد پروژه‌ها را برای فریب دادن افکار عامه چندین‌بار افتتاح می‌کند و هم‌چنان پروژه‌های زیادی که افتتاح می‌شود به بهره‌برداری سپرده نمی‌شود.