هم‌زمان با آمدآمد نوروز و سال نو بسیاری از خانواده‌هایی که فرزند پسرشان نامزد است، در پی تهیۀ نوروزی برای عروس‌شان هستند. برخی خانواده‌ها با شور و شوق فراوان و برخی هم از روی اجبار اقدام به این کار می‌کنند. برد و آورد نوروزی از دیر زمانی در افغانستان رایج بوده است و تا کنون نیز ادامه دارد. خانوادۀ داماد چند روز قبل از نوروز به بازار می‌روند، تا برای عروس‌شان خرید کنند و اجناسی از قبیل لباس، وسایل آرایش، کیف و کفش می‌خرند. رسم بر این است که در کنار این وسایل، مواد خوراکی از قبیل ماهی و جلبی، کیک و کلوچه و تخم مرغ را نیز در روز نوروز به خانه عروس ببرند. در برخی از ولایت‌ها تخم مرغ‌ها را رنگ‌آمیزی می‌کنند و روی آن می‌نویسند “نوروز مبارک” و تقدیم عروس‌شان می‌کنند.
در این روزها بازار فروشنده‌گان ماهی و جلبی بسیار گرم است. به همین دلیل سری به دکان‌های ماهی و جلبی زدم تا از کسب و کار آن‌ها در روزهای نوروز اطلاعاتی به دست آورم. وکیل‌احمد ماهی‌فروش میگوید در ایام نوروز فروش‌شان بیشتر شده است. وی میگوید:« یک خوانچه ماهی برای عروس تقریبا 1500 افغانی هزینه دارد؛ ما هفت نوع ماهی می‌پزیم، ماهی تنوری، سیخی، روغنی، لقمه، فری، ماهی با آرد، ماهی ساده.» وکیل احمد تأکید دارد که در صورت تأمین امنیت، کار و بارش رونق بیشتری خواهد یافت. از دکان ماهی‌فروشی که برآمدم، سری به شیرینی‌فروشی زدم. آنجا انواع و اقسام شیرینی‌ها وجود داشت و مردم با شور و شوق فراوان به دنبال خرید شیرینی می‌آمدند. معصومه، یک تن از فروشندگان این دوکان بود. از وی در مورد فروش شیرینی در ایام نوروز پرسیدم. او پاسخ داد:« فروشات ما در کل در ایام نوروز، عید و غیره بیشتر می‌شود. اما در نوروز به این دلیل که برای عروس نوروزی می‌برند، فروش ما هم بیشتر می‌شود. فقط هزینه شیرینی یک خوانچه شیرینی که از یک هزار و پنجصد افغانی شروع می‌شود و تا هر قدر که در توان مشتری باشد، ادامه می‌یابد.»
فروشندگان لباس و کیف و کفش نیز از آمدن نوروز خرسند هستند، چرا که در این ایام بازار شان رونق بیشتری دارد و مشتریان‌شان بیشتر از روزهای عادی سال است. یک تن از فروشندگان لباس میگوید که معمولا در ایام نوروز برای عروس لباس و کیف و کفش به عنوان نوروزی می‌برند. ملکه ( اسم مستعار) یک تن از فروشندگان لباس چنین میگوید:« مردم در نوروز لباس‌هایی مثل بلوز، شلوار، کیف و کفش‌ها و بعضی شال‌ها را می‌خرند.» با فروشندۀ مرد نیز صحبت کردم. وی از مشکلات اقتصادی خانواده‌ها و این که برخی از دختران نامزددار هنگام خرید خانوادۀ داماد را درک نمی‌کنند سخن می‌زد. از او پرسیدم آیا شده در هنگام خرید نوروزی یا عیدی و دیگر مراسم برای عروس بین عروس و خشو در داخل دکان اختلاف نظر پیدا شود و سبب ناراحتی دو طرف شده باشد؟ او پاسخ داد: «بله، خیلی پیش آمده است که عروس و خشو یا داماد و عروس با یکدیگر اختلاف نظر پیدا می‌کنند. مثلا داماد میگوید پول کافی در اختیار ندارد، اما عروس بر خرید لباس دل‌خواهش پافشاری می‌کند و بدین ترتیب بین‌شان گفت‌وگوی داغی به وجود می‌آید.»
اما برخی از دخترانی نیز هستند که دوست ندارند بار سنگینی بر دوش داماد و خانواده‌اش بگذارند. شیما ( اسم مستعار) یکی از این دختران است که مخالف مصارف گزاف در مراسم‌های مختلف مانند نوروزی، عیدی، عروسی و … است. وی نظرش را این گونه بیان کرد: «به نظر من اگر رسم و رواج درست و به اندازه کافی به جا آوریم، خوب است؛ اما رسوم بیش از اندازه و دست‌و پاگیر پسندیده نیست. خودم نامزد هستم، برای من یک تبریک گفتن عید از سوی داماد و یادآوری آن‌ها کفایت می‌کند. پیام من به دختران این است که داماد را تحت فشار قرار ندهند، به زندگی آینده خود فکر کنند و به خاطر چشم و هم‌چشمی، دست به مصارف گزاف نزنند.» نوروز را در تمام ولایات کشور جشن می‌گیرند. در هر ولایت با توجه به آداب و رسوم مخصوصی که با عرف و عنعنات ساکنان آن سازگار است، برای عروس نوروزی تهیه می‌کنند.
زیبا شهیدی، فعال مدنی در ولایت بادغیس میگوید:« مراسم بردن نوروزی برای عروس در آن ولایت به شیوۀ خاصی برگزار می‌شود. مادر داماد چند روز پیش وسایل نوروزی عروس را از بازار تهیه می‌کند و داخل خمچه‌ها می‌گذارد تا در روز معین به عنوان نوروزی به خانۀ عروس ببرد. هر کس با توجه به وضع اقتصادی خود، برای نامزدش تحفه‌‌یی خریداری می‌کند و با در نظرداشت سلیقۀ هر خانواده، هدایا را داخل خمچه‌ها می‌گذارد و با کیک و کلوچه‌های نوروزی که در خانه می‌پزند، به خانه عروس می‌برند.»
در ولایت نیمروز نیز رسم بر این است که برای عروس نوروزی ببرند. کویتا صدیقی، فعال مدنی در ولایت نیمروز چنین میگوید:« خانوادۀ داماد در ایام نوروز برای عروس‌شان لباس و کیف و کفش می‌خرند و هدیه نوروزی می‌کنند. خانوادۀ داماد در کنار لوازم دیگر، مواد خوراکی مانند تخم مرغ، مرغ سرخ کرده، ماهی و جلبی و کیک و کلوچه را نیز به عنوان نوروزی به خانه عروس می‌برند. اگر عروس و داماد نکاح شده باشند، داماد در ایام نوروز به خانه خسر خود می‌‌رود، اما اگر نکاح نشده باشد، داماد اجازه رفتن به خانه عروس را ندارد.»
به گفتۀ خانم صدیقی عرف و عنعنات در ولایت نیمروز باعث شده است مردم در هر شرایط اقتصادی که باشند، به خاطر عروس به دنبال مراسم نوروزی و مراسم دیگری از این دست بروند که این موضوع به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است. اما نوروزی‌بردن در تمام ولایات حوزۀ غرب یک‌سان نیست. در برخی از آن‌ها مانند ولایت فراه، این مراسم برگزار نمی‌شود. به باور فعالان حقوق زن، کمتر خانواده‌‌یی در فراه دیده می‌شود که برای عروس خود نوروزی ببرد. پروین توفان، فعال حقوق زن در ولایت فراه، در این باره میگوید:« ما در ولایت فراه مراسمی خاصی برای نوروز نداریم. بیشتر این مراسم‌ها در عیدها برگزار می‌شوند. مراسم خاصی برای نوروزی‌بردن به خانۀ عروس نداریم. مردم فراه در نوروز فقط خانه‌تکانی می‌کنند و به مکان‌های تفریحی و دیدنی می‌روند.»
اما مردم ولایت غور با اشتیاق کامل برای عروس‌شان نوروزی می‌برند. در این ولایت خانواده‌هایی که وضعیت اقتصادی‌شان خوب است، مراسم نوروزی را با شکوه بیشتری برگزار می‌کنند. جمیله کریمی، خبرنگار در ولایت غور با بیان این مطلب میگوید:« برخی از خانواده‌هایی که توانایی اقتصادی دارند، برای عروس خود گوسفند یا طلا به عنوان نوروزی می‌برند؛ خانواده‌هایی که از نظر اقتصادی ضعیف هستند، به بردن لباس و کیف و کفش بسنده می‌کنند.» چگونگی تأثیر چنین مراسم‌هایی بر خانواده‌ها و اقتصاد آن‌ها، بحثی است که هم‌واره انتقادهایی در پی داشته است. برخی بر این باورند که برگزاری مراسم‌ها و محافل مختلف برای عروس، ضربه سختی به اقتصاد خانواده وارد می‌کند، اما برخی دیگر نیز این محافل را برای جامعه ضروری و قابل قبول می‌دانند.
زیبا شهیدی، فعال مدنی در بادغیس با نگاهی مثبت به این قضیه، بر این باور است که برگزاری این گونه مراسم‌ها و فرهنگ نوروزی‌بردن برای عروس، پسندیده است و می‌تواند به عنوان رویدادی خوش در خاطره زوج‌ها بماند. وی میگوید:« به نظر من، باید چنین یادآوری صورت بگیرد، زیرا عروس هم دوست دارد این مراسم از نظر اقتصادی به صرفه باشد و درست نیست که به خاطر آن بدهکاری به وجود بیاید. تنها یک یادآوری ساده خوب است و همه خوش می‌شوند.» اما کویتا صدیقی، فعال مدنی در ولایت نیمروز نظر متفاوتی در این مورد دارد و طرف‌دار برگزاری چنین محافلی نیست. او میگوید:« من دو پیشنهاد متفاوت برای خانواده‌ها دارم. خانواده‌هایی که از نگاه اقتصادی غنی هستند، هر نوع داد و ستدی که در این مراسم داشته باشند، زیانی ندارند و بلکه به‌جا و مناسب است. اما اگر قدرت اقتصادی چندانی نداشته باشند، نباید به دنبال چنین مراسمی باشند. به نظر من اگر این رسم ناپسند از بین برود، خیلی خوب می‌شود.» خانم صدیقی به این باور است که خانواده‌ها باید با اتکا بر قوانین اسلام و پیروی از دین، مانع این گونه مصارف گزاف شوند، زیرا باعث مشکلات بی‌شماری در آینده خواهد شد.
وی افزود:« حالا که تالارها و هوتل‌های عروسی با مینوی غذایی وجود دارند، خانواده عروس غذای درجه یک سفارش می‌دهد و داماد باید از هر طریقی مصارف عروسی را تهیه کند. در بسیاری از خانواده‌هایی که من مشاهده کردم، این موضوع باعث ایجاد مشکلات اقتصادی شده است، پس از ازدواج با خشونت‌هایی از طرف شوهر یا خانواده‌اش نسبت به عروس به وجود آورده و در نهایت منجر به طلاق و فروپاشی خانواده‌ها شده است.»
جمیله کریمی، خبرنگار در ولایت غور نیز بر این باور است که خانواده‌ها خود را تحت فشار چنین برد و آوردهایی قرار دهند. وی میگوید: «شخصا طرف‌دار چنین رسم و رواج‌هایی نیستم که در عیدی‌ها و نوروزی مصارف هنگفتی بر داماد تحمیل می‌کند. خانواده‌ها باید اجازه دهند عروس و داماد در مورد اقدامات پیش از ازدواج تصمیم بگیرند. داماد می‌تواند حداقل یک جوره لباس به عروس هدیه کند.» در شرایط کنونی که بی‌کاری هم به اوج خود رسیده است، نباید چنین مراسمی با هزینه‌های هنگفت برگزار شود. نوروز با بخشیدن طراوت و شادابی به طبیعت، به زندگی مردم نیز جان تازه‌یی می‌بخشد و همه در تلاش اند تا سال نو را با رویکردی تازه آغاز کنند. بیشتر شهروندان کشور با آرزوی آمدن صلح و امنیت به استقبال نوروز می‌روند و از زیبایی‌های طبیعت لذت می‌برند.
