حدود 45 درصد از پاسخ‌دهنده‌گان یک پژوهش که از سوی انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان انجام شده، متعقد‌اند که شهرداری هرات به دنبال منافع خود است. این در حالی است که تنها 24 درصد اشتراک کننده‌گان با این مسأله مخالف‌اند. براساس این پژوهش که تحت عنوان توسعه‌ی شهری هرات؛ نقش مشارکت مردمی در توسعه‌ی اجتماعی و امنیتی شهر هرات انجام شده، شهرداری هرات نتوانسته است نقش خود را به عنوان سازمانی که حامی منافع مردم شهر می‌باشد به مردم معرفی کند.
در این پژوهش، پژوهشگر کوشیده است تا به پرسش‌های؛ نقش مشارکت مردمی در بالا بردن توسعۀ اجتماعی شهروندان شهر هرات و نقش مشارکت مردمی در بالا بردن امنیت در شهر هرات، پاسخ ارایه کند. با توجه به این پرسش‌‌ها و هم‌چنان براساس یافته‌های این تحقیق، 64 درصد پاسخ‌گویان مایل به همکاری و مشارکت با نهادهای شهری اند. در کنار این بیش از هشتاد درصد افراد، اقدامات فرهنگی و حضور خود در فعالیت‌های فرهنگی را زمینه‌یی برای افزایش مشارکت خود در فعالیت‌های شهری می‌دانند.
یافته‌های این پژوهش اضافه کرده است که بیش از 40 درصد افراد راه‌های مشارکت با نهادهای شهری را نمی‌دانند و به آنان آموزش‌های لازم داده نشده و یا اطلاع‌رسانی لازم انجام نشده است. در این میان، 15 درصد افراد هم‌نظری نداشته‌اند و 45 درصد افراد نحوۀ مشارکت با نهادهای شهری را تا حدودی می‌دانسته‌اند. هم‌چنان براساس یافته‌های این پژوهش، بیش از 70 درصد افراد پاسخ‌دهنده‌گان ادعا داشتند که تا کنون مشارکتی با این نهادها نداشته و در تصمیماتی که در سطح شهر اتخاذ می‌گردد مشارکتی نداشته‌اند.
این در حالی است که بیش از 90 درصد پاسخ‌گویان با نهادهای شهری ارتباط داشته‌اند، ولی مشارکتی با این نهادها نداشته و تنها از آنان برخی خدمات را دریافت کرده‌اند. یک بخش دیگر این پژوهش به نقش و جایگاه مشارکت در توسعۀ شهر هرات پرداخته است. بر اساس یافته‌های پژوهش 79 درصد از مردم انجام فعالیت‌های مشارکتی را امر مهمی در بالا بردن احساس مسوولیت در برابر شهر خود دانسته‌اند و 86 درصد مردم ادعا داشته که راضی استند با شرکت در برنامه‌های شهرداری مشکلات و کمبودهای محل را به مسوولان شهر در میان بگذارند و در جشن‌واره‌های شهری مشارکت فعال داشته باشند.
هم‌چنان بیش از 63 درصد از شهروندان ولایت هرات کمک‌های مالی را نیز مورد توجه قرار داده و پرداخت عوارض شهری را امر منطقی و قابل قبول برای توسعه شهر دانسته‌اند. این در حالی است که برخلاف تمایل مردم برای حضور در فعالیت‌های فرهنگی- اجتماعی و تأمین بخشی از هزینه‌های آن، اقدامات قابل توجهی در این ارتباط از طرف مسوولان ذی‌ربط روی‌دست گرفته نشده است. یافته‌های تحقیق هم‌چنان نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد شهروندان تمایل به مشارکت با پولیس برای بالا بردن مشارکت در فضای شهر داشته‌اند.
با وجود تمایل شهروندان برای همکاری‌های امنیتی، استقبال نهادهای امنیتی از این سطح از مشارکت بسیار ناچیز بوده است، به گونه‌یی که بیش از 55 درصد مردم حتا راه‌های برقراری ارتباط با نهادهای امنیتی را به خوبی نمی‌دانند. براساس نتایج به دست آمده از وضع موجود، برخلاف تمایل بالای مردم جهت مشارکت در مسایل محتلف شهری، مسوولان و مدیران شهری هرات در زمینه استفاده از مشارکت مردمی و قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی که این پدیده برای توسعه و امنیت شهری هرات به دنبال دارد، استفاده لازم را نبرده‌اند.
با توجه به یافته‌های این پژوهش، دکتر سید جلال‌الدین فرجی پژوهشگر پیشنهاد کرده است که احزاب سیاسی محلی می‌توانند با استفاده از توانمندی‌های خود در برقراری ارتباط با شهروندان در سطوح پایین جامعه اقدامات لازم را انجام دهند و از این طریق میزان مشارکت شهروندان در فعالیت‌های سیاسی و خدماتی را بالا ببرند و زمینۀ مشارکت در طراحی و ارایۀ خدمات شهری و هم‌چنین مدیریت توسعه شهر را فراهم سازند.
هم‌چنان پژوهشگر افزوده است که نهادهای محلی (مساجد و تکیه‌خانه‌ها) چون با بدنۀ اجتماعی جامعۀ شهری ارتباط مناسب و خوبی دارند، می‌توانند نقش مهم و کلیدی در افزایش مشارکت مردمی در سطوح مختلف امنیتی و توسعه‌یی داشته باشند. به باور پژوهشگر افزایش نهادهای فرهنگی متنوع، اما یک‌پارچه می‌تواند در بالا بردن سطح مشارکت مردمی نقشی مهم و کلیدی در شهر هرات داشته باشد. گفتنی است که پژوهش توسعه‌ی شهری هرات؛ نقش مشارکت مردمی در توسعه‌ی اجتماعی و امنیتی شهر هرات در همین اواخر در پنج فصل و 170 صفحه از سوی انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان، تهیه، چاپ و نشر شده است. متن کامل این تحقیق در این نشانی قابل دسترس است:
https://aiss.af/assets/aiss_publication/Herat_Urban_Development.pdf
