اختصاصی برای وب‌سایت رادیونوروز/برگردان از وب‌سایت رادیو نوروز
رونمایی نسخه‌ی قزاقستانی کتابم «تاریخ افغانستان» در انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان به تاریخ 11 دسامبر سال 2020، یک رویداد بسیار مهم علمی محسوب می‌شود.
انتشار این کتاب به زبان رسمی قزاقستان، یک اتفاق بسیار مهم و میمون علمی در قزاقستان است. نیازی به گفتن نیست که این امر باعث افزایش آگاهی از افغانستان به عنوان یک کشور مهم استراتژیک در قزاقستان می‌شود.
کتاب «تاریخ افغانستان» که من آن را نوشته‌ام یک اثر پژوهشی است که تاریخ افغانستان را از دوران باستان تا به امروز پوشش می‌دهد. چاپ اول این کتاب در سال 2015 به زبان روسی منتشر شد. نسخه‌ی انگلیسی آن سال ۲۰۱۶ چاپ شد و بلافاصله در مجامع دانشگاهی به عنوان یک پژوهش معتبر جا خوش کرد.
داکتر عبدالله عبدالله رییس اجرایی وقت و رییس کنونی شورای عالی مصالحه‌ی افغانستان از این کتاب ستایش کرد. آقای عبدالله در سال ۲۰۱۹ نامه‌‌ای به من نوشت که در آن آمده است:« این کتاب جامع‌ترین تحقیق دانشگاهی در مورد تاریخ افغانستان است. » سخنان این رهبر مهم سیاسی افغانستان برای من که نویسنده‌ی کتاب «تاریخ افغانستان» استم ارزش زیادی دارد، به دلیل این که در ۴۰ سال گذشته، کتاب‌ها و رساله‌های زیادی در مورد تاریخ افغانستان نوشته شده است ولی هیچ کدام به اندازه‌ی این کتاب مورد ستایش یک سیاست‌گر مهم افغانستان قرار نگرفته است.
افغانستان از نظر بسیاری از پژوهش‌گران، دانشگاهیان و اهل فکر موضوع مهم برای شناخت و تحقیق است. به همین دلیل است که در مورد این کشور پژوهش‌های زیادی صورت می‌گیرد و کتاب‌های قطوری منتشر می‌شود،اما این واقعیت که عبدالله عبدالله، به عنوان یکی از چهره‌های برجسته‌ی سیاسی افغانستان که به طور فعال در سیاست‌های سطح بالا در کشور خود مشغول فعالیت است، از کتاب یک نویسنده‌ی قزاقستانی استقبال کرده است، نشان‌دهندی اهمیت و اعتبار کتاب «تاریخ افغانستان» است. کار پژوهشی یک نویسنده‌ی خارجی که در کشور مورد مطالعه‌اش، بسیار مورد توجه است، عینیت و ارزش علمی تحقیق او را نشان می‌دهد.
عینی بودن و اعتبار علمی کتابی که در مورد افغانستان نوشته می‌شود، بیشتر از هر چیز دیگر اهمیت دارد، به دلیل این که ارزیابی عینی وضعیت دشوار و پیچیده‌ی افغانستان، جایی که کشمکش‌های سیاسی داخلی هنوز در جریان است و کشورهای خارجی بیشترین توجه را به آن دارند، کار بسیار دشوار است. کتاب «تاریخ افغانستان» دشوارترین دوره‌ی تاریخ معاصر افغانستان را توضیح می‌‌هد که از وقایع اپریل 1978 ، هنگامی که محمد داوود توسط چپ گرایان تندرو سرنگون شد تا وقایع سال ۲۰۱۵ را در بر می‌گیرد.
تاریخ معاصر معمولاً موضوع مساله‌دار برای تجزیه و تحلیل است، به ویژه در کشوری مانند افغانستان که منافع بسیاری از بازی‌گران در آن هماهنگی داشته و از برخی دیگر تباین دارد. نقطه‌ی قوت کتاب من این است که در آن انگیزه‌ها و علایق همه‌ی جهت‌ها و بازی‌گران مهم، دلایل آن‌ها برای تصمیم گیری‌های خاص و وابستگی متقابل شان را افشا کرده‌ام. من همچنین تاریخ افغانستان را در زمینه‌ی منطقه‌ای گسترده‌تری قرار داده و آن را با رویدادهای کشورهای همسایه مرتبط و مقایسه نموده ام.
کتابم نشان می‌دهد که چگونه رویدادهای افغانستان از دگرگونی‌های پیچیده‌ای که در پاکستان، ایران و هند اتفاق می‌افتد ، تاثیر پذیرفته است. پژوهشم نشان می‌دهد که به دلیل تماس و مراوده‌ی کشورهای مختلف منطقه با قدرت‌های اروپایی مختلف مثل انگلیس ، روسیه‌ی تزاری و شوروی، چگونه مسیرهای مدرنیزاسیون در کشورها منطقه متفاوت است. این کتاب به بررسی تاثیر فروپاشی اتحاد شوروی به اوضاع منطقه نیز می‌پردازد.
در کتاب مسیر پیچیده و گسترده‌ای از تاریخ افغانستان که می توان آن را غالباً غم انگیز و به طرز باورنکردنی جالب توصیف کرد،در برابر چشمان خواننده آشکار می شود.
افغانستان، در تاریخ طولانی خود پلی بین تمدن های بزرگ گذشته، بود. در قرن نوزده، سدی شد که قدرت‌های بزرگ روس و انگلیس را از هم جدا می‌کرد و در قرن 20 میدان جنگ بین اتحاد شوروی و ایالات متحده امریکا قرار گرفت.این کشور از رقابت‌های خونین حاکمان محلی و مداخله‌های مخرب نیروهای خارجی رنج می‌برد. افغانستان امروز هم گره‌گاه عصبی کل منطقه ما است.
من به عنوان نویسنده به دنبال یافتن پاسخ به جذاب‌ترین سوال‌های تاریخ این کشور استم، سوال‌های مثل علل ناکامی مداخلات خارجی، عوامل طولانی شدن جنگ، دلایل ضعف دولت و اشتباهاتی که کشورهای دیگر در سیاست‌‌گذاری شان در قبال افغانستان کرده اند، یافتن پاسخ به این سوال‌ها حداقل برای جلوگیری از تکرار همان اشتباهات ضرروی است. تلاش برای نوسازی، مداخله‌ی قدرت‌های خارجی، تضادهای داخلی ، مذهب و همه این عوامل در تاریخ افغانستان، فقط داده‌های علمی برای تحقیقات دانشگاهی خشک نیستند، پرونده‌ی افغانستان باید مورد بررسی و توجه قرار گیرد، به ویژه توسط آن دسته از کشورهای منطقه‌ی آسیا که در موقعیت مشابهی قرار دارند.
کتاب «تاریخ افغانستان» نثر بسیار روان دارد. در این کتاب موضوع‌های بسیار پیچیده به زبانی واضح و قابل فهم نوشته شده است. یکی از شرکت کنندگان مراسم رونمایی در انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان گفت که کتاب تقریباً مانند یک رمان خوانده می شود.
من که نویسنده‌ی کتاب « تاریخ افغانستان» استم از اواسط دهه‌ی 1990 به این سو در تاریخ و سیاست افغانستان پژوهش می‌کنم. در سال 1998 انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان یک رساله‌ی پژوهشی‌ام را زیر عنوان «گره افغانستان و مشکلات امنیتی آسیای میانه» منتشر کرد که تا امروز بسیار محبوب است. چاپ دوم این رساله در سال 2003 منتشر شد و تمام 5000 نسخه‌ی آن به فروش رسید. فروش پنج‌هزار نسخه از یک کتاب علمی در قزاقستان رویداد بسیار کلان است. در سال 2015 «تاریخ افغانستان» توسط موسسه‌ی اقتصاد و سیاست جهانی (IWEP) قزاقستان به زبان روسی منتشر شد. این یک اتفاق مهم در فضای دانشگاهی قزاقستان بود. سرانجام، امسال کتاب توسط انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان به زبان رسمی کشور منتشر شده است. کتاب ، مورد توجه مقام‌های کشور و دانشگاهیان معتبر قرار گرفته است. در مراسم رونمایی کتاب هم مقام‌های دولتی و دانشگاهیان شناخته شده، شرکت کرده بودند.
مراسم رونمایی کتاب با حضور مختار یرمن ، رییس کمیته‌ی امور بین الملل، دفاع و امنیت ملی پارلمان جمهوری قزاقستان، آقای یرژن مکش مدیرگروه امور خاورمیانه و افریقا از وزارت امور خارجه‌ی جمهوری قزاقستان ، خانم زارما شاوکنوا مدیر انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان، آقای عمیرتای بیتیموف، سفیر سابق قزاقستان در جمهوری اسلامی افغانستان (2011-2018)، آقای مورات لایومولین ، محقق ارشد انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان، خانم دانا اخمدیانوا متخصص روابط بین الملل، آقای نورلان سیدین و آقای صنعت کوشکومبایف ، معاون انستیتوت مطالعات استراتژیک جمهوری قزاقستان و دیگر چهره‌های برجسته‌ی محافل سیاسی و دانشگاهی قزاقستان برگزار شد.
من در سخنرانی خود از برگزارکننده‌گان مراسم رونمایی و همچنین از همه‌ی شرکت کنندگان تشکر کردم.
من هم‌چنان خواستار تحقیق دقیق‌تر در مورد بحث مدرن سازی افغانستان شدم، زیرا توجه به آن برای سیاست های دولت‌های آسیای میانه مهم است. علاوه بر این ، بر لزوم نوشتن بیشتر آثار مشابه به زبان قزاقستانی تاکید کردم.
میهمانان این مراسم نیز از سهم قابل توجه کتابم در درک بهتر و تفسیر عینی تحولات افغانستان سخن گفتند. همه سخنرانان در مورد لزوم ادامه‌ی تحقیقات نویسنده در مورد افغانستان توافق داشتند.
دبیر دوم سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در قزاقستان هم که در مراسم رونمایی حضور داشت، از من به عنوان یک محقق قزاقستانی به خاطر کارهایم در مورد افغانستان قدردانی کرد. وی همچنین از انستیتوت مطالعات استراتژیک قزاقستان به دلیل برگزاری محفل رونمایی بسیار ستایش کرد.
امروزه ، در کشور ما ، تقریباً در همه زمینه‌ها کمبود تحقیقات علمی با کیفیت بالا وجود دارد. منافع ملی قزاقستان می‌طلبد که دانشگاهیان آن محتوای با کیفیت بالا تولید کنند. در همین راستا ، آثار مختلف من که به تاریخ قزاقستان نیز اختصاص دارد ، در خدمت این وظیفه استراتژیک است.
