برمبنای توافق سال گذشتۀ امریکا و طالبان، باید امروز آخرین سرباز ناتو از افغانستان خارج می‌شد، ولی به اساس تصمیم واشنگتن روند خروج این نیروها با چند ماه تاخیر به پایان می‌رسد. به نظر می‌رسد که تلاش‌های جدی دیپلوماتیک در جریان است تا طالبان وادار شوند که به کاروان‌های در حال خروج ناتو حمله نکنند. برمبنای گزارش‌هایی که در روزهای اخیر منتشر شد ایالات متحده آمادهگی نظامی هم دارد تا در صورت حمله به کاروان‌های در حال خروج ناتو، پاسخ متقابل بدهد، ولی چنین می‌نماید که گروه طالبان به ستون‌های نظامی ناتو در مسیر خروج حمله نخواهند کرد. آنان می‌گذارند تا ناتو خارج شود و بعد با آمادهگی تمام به میدان نبرد خواهند آمد.
تعهد خروج بی‌قید و شرط امریکا و متحدانش هیچ انگیزه‌یی به طالبان باقی نگذاشته است تا وارد مذاکرۀ معنادار با جانب جمهوری شوند. این گروه تا هنوز طرحی را هم برای حل سیاسی آماده نکرده است. اگر آنان طرح هم داشته باشند، در حال حاضر نمی‌خواهند آن را رو کنند. هیچ نشانه‌یی هم دال بر این نیست که حل سیاسی جنگ کلید بخورد. کابل با درک همین موضوع هر نوع پیشنهاد برای رهایی‌سازی بقیۀ زندانیان طالبان را رد می‌کند. حملۀ اخیر تروریستی در ولایت لوگر که جان شمار زیادی از غیر نظامیان و دانشجویان را گرفت، نشان‌دهندۀ افزایش ضریب تنش‌های نظامی است. به نظر می‌رسد که افغانستان به سال ۱۹۸۹ برگشته است. در آن سال ارتش سرخ از افغانستان خارج شد ولی جنگ ادامه یافت.
چنین می‌نماید که امریکا و بقیۀ اعضای ناتو به کابل تعهد داده اند که پشتیبانی مالی از نیروهای امنیتی افغانستان قطع نخواهد شد. وقتی پول در دسترس باشد، منابع و تن‌خواه نیروهای امنیتی تامین می‌شود و این امر ظرفیت بقای این نیروها را در میدان نبرد افزایش می‌دهد. پشتیبانی هوایی از نیروهای امنیتی موضوعی است که تا هنوز حل نشده است. روشن نیست که آیا ناتو در صورت خروج از افغانستان به پشتوانۀ هوایی از افغانستان ادامه خواهد داد یا نه؟ ارتش امریکا در کشورهای حاشیۀ خلیج فارس پایگاه‌های نظامی و هوایی بسیار بزرگ و وسیع دارد. از آن‌جا ظرف چند ساعت طیاره‌های امریکایی می‌توانند خودشان را به آسمان افغانستان برسانند. ولی تا هنوز واشنگتن تصمیم نگرفته است که در صورت تهاجم گستردۀ طالبان به شهرهای افغانستان، این پشتیبانی هوایی را فراهم می‌سازد یا نه؟ سخنگوی وزارت دفاع امریکا هفتۀ پیش گفت که در این مورد بحث‌ها جریان دارد ولی تا هنوز تصمیم مشخص گرفته نشده است.
بسیاری از فرماندهان نیروهای امنیتی افغانستان از جمله جنرال فرید فرمانده پیشین لشکر عملیات‌های خاص اردو به این باور اند که پس از خروج آخرین سرباز ناتو، افغانستان ناگزیر است که در یک نبرد سرنوشت‌ساز، شبیه جنگ جلالآباد در سال ۱۹۸۹ برنده شود تا ظرفیت بقای خود را در میدان نبرد تثبیت کند. روند خروج نیروهای شوروی از افغانستان در ۲۶ دلو سال ۱۳۶۷ خورشیدی پایان یافت. نیروهای جهادی مخالف حکومت وقت ۲۰ روز پس از تکمیل خروج ارتش سرخ، دست به حملۀ تهاجمی بسیار گسترده به جلالآباد زدند. در آن زمان باور کشورهای منطقه و بسیاری از تنظیم‌های جهادی این بود که اردوی افغانستان در نبود نیروهای شوروی در میدان نبرد ظرفیت بقا ندارد. به همین دلیل تسخیر جلالآباد مقدمۀ سقوط کابل دانسته می‌شد.
نیروی هوایی حکومت وقت در سال ۱۹۸۹، پیش‌روی نیروهای جهادی را در جنگ جلالآباد سد کرد.
در آن زمان نیروهای جهادی مخالف حکومت وقت، از جنگ پارتیزانی به جنگ جبهه‌یی گذار کردند و مثل یک ارتش متعارف و منظم مواضع اردوی افغانستان را در اطراف شهر جلالآباد مورد حمله قرار دادند. از آن‌جایی که جلالآباد نزدیک پشاور است، تامین نیازهای لجستیکی نیروهای جهادی در میدان نبرد بسیار ساده بود. باور مسلط در میان نیروهای مخالف حکومت داکتر نجیب‌الله این بود که با سقوط جلالآباد اردوی وقت در آستانۀ فروپاشی نهایی قرار می‌گیرد و پایتخت تسخیر می‌شود. به همین دلیل بود که در سال ۱۹۸۹ هیچ تلاش جدی برای حل سیاسی جنگ انجام نشد و جهت‌های داخلی و خارجی مخالف حکومت داکتر نجیب‌الله به آن اهمیت ندادند. مقاومت سر سختانۀ اردوی وقت در جنگ جلالآباد ثابت کرد که سرنگونی حکومت داکتر نجیب‌الله از راه زور آسان نیست.
در جنگ سال ۱۹۸۹ جلالآباد نیروی هوایی دولت، پیش‌روی لشکر جهادی را سد کرد، ولی در حال حاضر افغانستان مثل آن زمان نیروی هوایی بسیار مجهز ندارد. در آن زمان بمب‌افگن‌های پیشرفتۀ «میگ» و «سو» که ساخت شوروی بود، در اختیار اردو قرار داشت، ولی نیروی هوایی افغانستان در شرایط کنونی با بمب‌افگن‌های هوش‌مندی که در اختیار امریکایی‌ها است، مجهز نشده است. به همین دلیل است که بحث حمایت هوایی از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان سوال بسیار جدی است.
حتا در سال ۱۹۸۹ هم به رغم وجود نیروی هوایی مجهز در داخل کشور، داکتر نجیب از روس‌ها خواسته بود که مواضع نیروهای جهادی را در اطراف جلالآباد بمباران کنند. عبدالوکیل وزیر خارجۀ داکتر نجیب‌الله در کتاب خاطراتش نوشته است که رییس‌جمهور وقت به روس‌ها گفته بود که با استفاده از پایگاه‌های هوایی شوروی در تاشکند و ترمز، مواضع نیروهای جهادی دولت وقت را در اطراف جلالآباد هدف قرار دهند، اما مسکو در آن زمان به دلایل سیاسی این درخواست را رد کرد. مسکو در آن زمان به این باور بود که فراهم کردن آتش پشتیبانی هوایی در جنگ جلالآباد، این پیام را به همه کشورهای جهان و منطقه مخابره می‌کند که شوروی هنوز هم در جنگ افغانستان دخیل است.
روشن نیست که ایالات متحده و ناتو، پس از خروج چه تصمیمی در مورد فراهم‌سازی پشتیبانی هوایی از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان می‌گیرند، مثل روس‌ها در سال ۱۹۸۹ به دلایل سیاسی آن را منتفی می‌سازند یا تدابیری روی دست می‌گیرند که نیروهای امنیتی و دفاعی از پشتیبانی هوایی آنان برخوردار باشند. اگر امریکایی‌ها در یکی از کشورهای همسایه، یکی از پایگاه‌های نظامی خود را حفظ کنند، فراهم‌سازی پشتیبانی هوایی کار ساده خواهد بود. روشن است که دولت افغانستان با خروج امریکایی‌ها، نیروهای امنیتی و دفاعی را از بسیاری از مناطق خارج خواهد کرد ولی در صورت فراهم نشدن پشتیبانی هوایی، بازپس‌گیری مناطقی که سقوط می‌کند، وقت زیادی خواهد گرفت. تردیدی نیست که نیروهای امنیتی و دفاعی روزهای دشواری پیش رو دارند.