سرزمین تاجیکستان از دورۀ حجر تجربۀ زیست انسان‌ها را در دامن خود داشته است. از همان ابتدا آجرهای تمدن آمودریا در این سرزمین چیده شد. فرهنگ‌های زیادی نیز در این سرزمین متولد شدند. پیروان آیین بودایی، مسیحی، زرتشتی، آیین مانوی، دین اسلام و این اواخر حزب کمونست در این سرزمین اهورایی حضور داشته اند و دارند. در این سرزمین فرمان‌روایان و شاهان زیادی از دودمان‌های هچون هخامنشی، کوشانی، ساسانی، سامانی و…حکومت کرده اند، امپراتوری روسیۀ تزاری و اتحاد جماهیرسوسیالیستی شوروی نیز شریک چنین فرمان‌روایی بوده است.
کشور تاجیکستان هم‌زمان با رسیدن به استقلال در سال 1991 جنگ شهروندی و داخلی خود را نیز که تا سال 1997 طول کشید تجربه کرد. با همت و تلاش سرور تاجیکان رییس‌جمهور امام علی رحمان آتش جنگ فرو نشست. بعد از صلح با سیاست آبادسازی و آبادانی پیشگرفتۀ رییس‌جمهور تاجیکستان امام علی رحمان دوباره قامت و پیکر این سرزمین راست و استوار گردید. و اکنون به یکی از کشورهای جذاب، امن و دل‌پسند برای گردش‌گران خارجی تبدیل شده است. و هر سال صدها هزار تن از گردش‌گران خارجی مهمان اماکن تاریخی، فرهنگی و طبیعت بکر تاجیکستان هستند. جمعیت تاجیکستان بیش از نه میلیون است.
در صد بیشتر مردم این سرزمین را تاجیکان و اوزبیکان و حدود دو درصد از این جمعیت را قرقیزها، ترکمن‌ها، تاتارها، عرب‌ها و روس‌ها تشکیل داده اند. زبان رسمی کشور تاجیکستان زبان فارسی تاجیکی است، در کنار این زبان رسمی، بسیاری از مردم تاجیکستان به زبان اوزبیکی و روسی نیز گفتگو می‌کنند. در برخی نواحی کوهستان بدخشان نیز گویش‌های گوناگونی به مانند گویش یغنابی، شُغنانی، اشکاشمی، وَخی و… متداول و رایج است. این کشور آسیای میانه‌یی با افغانستان از جنوب، با اوزبیکستان از غرب، با قرقیزستان از شمال، و با جمهوری خلق چین از شرق هم‌مرز است. قله‌ها و کوه‌های قامت برافراخته و سر به فلک کشیدۀ تاجیکستان ۹۳٪ در صد تاجیکستان را پوشانده است.
قله‌های به مانند قلّهٔ اسماعیل سامانی؛ بلندترین قلّه (۷٬۴۹۵ متر ۲۴٬۵۹۰ فوت)، قلۀ استقلال (۷٬۱۷۴ متر ۲۳٬۵۳۷ فوت)، قلّهٔ کورژنیوسکی (۷٬۱۰۵ متر / ۲۳٬۳۱۰ فوت)، رشته‌کوه آکادمی فن‌ها ( ۶٬۷۸۵ متر / ۲۲٬۲۶۰ فوت)، قلۀ کارل مارکس (۶٬۷۲۶ متر /۲۲٬۰۶۷ فوت)، قلّهٔ مایاکاوسکی ( ۶٬۰۹۶ متر/ ۲۰٬۰۰۰ فوت ) و… همه ساله میزبان هزاران گردشگر کوهنورد خارجی است. بارنده‌گی زیاد همراه با رودها، دریاچه‌ها و چشمه‌های زلال و طبیعت بکرش تاجیکستان را به بهشت روی زمین شهره کرده است. تاجیکستان دارای ۹۴۷ رودخانه و دریاچه است که همۀ آن‌ها از قله‌ها و کوه‌ها سرازیر می‌شوند و حدود ۶۰٪ ذخیره آبی آسیای مرکزی را تشکیل می‌دهند.
مهم‌ترین رودهای تاجیکستان عبارتند از: سیردریا (سیحون)، آمودریا (جیحون)، رودخانۀ زرافشان، رود پنج، رودخانه مرغاب، سرخ آب، کافرنهان، رود وخش و… تاجیکستان دارای انواع پستانداران، پرندگان، خزندگان و جانوران است. پلنگ برفی، گرگ، خرس، روباه، آهو، بُز و گوسفندهای کوهی و…در بیشه‌ها و جنگل‌های تاجیکستان دیده می‌شود. از طرف دولت نیز چندین حفاظت‌گاه مخصوص و زیبا برای شکار گردش‌گران بازسازی شده است.
تاجیکستان دارای چهار ولایت است ۱- ولایت سغد، ۲- ناحیه‌های تابع جمهوری، ۳- ولایت ختلان، ۴- ولایت مختار کوهستان بدخشان که هر کدام از این ولایت‌ها دارای چندین ناحیه و هر ناحیه دارای چندین جماعت و روستا و دهکده است. به شهرهای تاریخی و فرهنگی تاجیکستان علاوه بر دو شهر سمرقند و بخارا که از پیکرۀ تاجیکستان جدا شده اند، می‌توان به شهرهای باستانی خجند، پنجکنت، کولاب، بدخشان، حصار، دوشنبه و …اشاره کرد. هرکدام از این شهرها با معماری و ویژگی‌های خاص آن، همراه با موسیقی، هنر، رقص، انواع صنایع دستی و لباس مخصوص در طول تاریخ ساخته شده اند و شهرۀ جهانند.
خجند و پنجکنت را شهر مجسمه‌ها و هنر و شعر و ادبیات و شهر کمال و رودکی، کولاب را شهر باستانی و زیارتگاه، شهر بنای‌های تاریخی و شهر میرسعید علی همدانی، بدخشان را بام جهان و طبیعت زلال و حصار را شهر شادمان و تاریخی و دوشنبه را شهر فرهنگی می‌دانند. و اکنون در همۀ این شهرها آثارخانه‌ها، موزه‌ها، تئاتر و اماکن تفریحی و فراغتی، کتاب خانه‌ها و دانشگاه‌ها فعال هستند. و هزاران گردشگر خارجی را به سوی خود جذب کرده اند. پول رایج تاجیکستان سامانی و این نام بر گرفته از اسم امیر اسماعیل سامانی پایه‌گذار سلسلۀ سامانیان است.
بیشتر کالاهای تاجیکستان وارداتی است و تاجیکستان تنها برق، پنبه، طلا، سنگ‌های قیمت‌بها و زغال سنگ، الیمونی و … صادر می‌کند. هر چند به گفتۀ برخی از کارشناسان اقتصادی برخی از نقاط کشور تاجیکستان دارای ذخایر نفت و گاز است اما تا کنون متاسفانه از چنین ذخایر و منابع نفتی و گازی بهره‌برداری نشده است. در سفرۀ تاجیکان غذاهای متنوع دیده می‌شود. غذاهایی همچون منتو، شکرآب، قروتاب، پلو تاجیکی و انواع سوپ‌ها و ششلیک‌ها و انواع نوشیدنی‌ها و سالادها میان مردم متداول و رایج است، اما در این میان غذای پلو تاجیکی و ششلیک‌ها همراه با نوشیدنی‌های ملی مانند چالاو بین مردم تاجیک محبوب و مشهور است. پوشش لباس‌های ملی مخصوص بانوان تاجیک که از متاع‌های اطلس و ادرس و گلدوزی دوخته شده اند در فصل بهار با انواع مراسم و جشن‌های نوروزی شکوه و زیبایی شهرهای تاجیکستان را چند برابر کرده است.
در تاجیکستان علاوه بر جشن نوروز که با آداب و رسوم مخصوص از قدیم تا کنون همه ساله از آن تجیلیل می شود، جشن‌های به مانند مهرگان، تیرگان و سده که در زمان استقلال دوباره احیا شده اند نیز جشن گرفته می‌شوند. برخی از اماکن تاریخی، فرهنگی و فراغتی به مانند قلعه حصار، قلعه یامچون، کوه¬های پامیر، و ناحیه-های آن، جنگل¬های حفاظت شده برای شکار، ارگ خجند، موزۀ تاریخی سغد، پنج شنبه بازار خجند، موزۀ ملی، آرامگاه رودکی، دریاچۀ قیراقوم، دریاچۀ سریز، چهل و چار چشمه، سد نارک، دریاچۀ اسکندر کول، سفید دره، موزۀ ملی تاجیکستان، مجسمۀ اسماعیل سامانی، باغ ارم، باغ کوروش کبیر، و… بیشترین بازدیدکنندۀ خارجی را در این چند سال آخر داشته اند. اکنون تاجیکستان همچون کشور توریستی همه ساله میزبان صدها هزار گردشگر خارجی است که از طبیعت و جاهای دیدنی این کشور دیدن می‌کنند و با خود هزاران خاطرۀ شیرین و زیبا را از این دیار و مردمان مهمان‌نوازش می‌برند.