آزمایش بکارت دختران، نگرانی کمیسیون مستقل حقوق بشر و فعالان حقوق زن را برانگیخته است. در گوشه و کنار کشور دختران زیادی هستند که مورد آزمایش بکارت قرار می‌گیرند. اما این که این موضوع چقدر برای یک دختر غیر قابل تحمل و غیر قابل هضم است را هیچ نهادی نمی‌تواند درک کند. شماری از زنان و دخترانی که بنابر دلایل مختلف مورد آزمایش بکارت در کشور قرار گرفته اند به نحوی شکنجۀ روحی شده اند. برخی از آن‌ها حتا به خودکشی فکر کرده و تا سرحد صدمه زدن به خود نیز پیش رفته اند. حالا پرسش این است که چرا باید دختران در افغانستان مورد آزمایش بکارت قرار گیرند و اصلا بکارت به چه معناست؟
داکتر نسترن جامی یک تن از داکتران متخصص نسایی ولادی در هرات به این باور است که خیلی از خانواده‌ها درک درستی از بکارت دختران ندارند. داکتر جامی می‌گوید:« پردۀ بکارت غشای نازکی است که قسمتی یا تمام دهانۀ واژن را پوشانیده که بنام پردۀ ازدواج هم یاد می‌شود.» به گفتۀ وی ممکن است که حتا شماری از دختر خانم‌ها به گونۀ مادرزادی پردۀ بکارت نداشته باشند و بکارت شان از نوع خون‌ده نباشد. داکتر جامی می‌افزاید: « بعضی از دختر خانم‌ها مادرزادی، ممکن پردۀ بکارت نداشته باشند یعنی از هزار دختر ممکن که ده دختر پردۀ بکارت نداشته باشند و به همین دلیل داکتران می‌گویند که آمدن و یا نیامدن خون دلیل به باکره بودن دختر نمی‌باشد.» داکتران متخصص نسایی ولادی می‌گویند که پردۀ بکارت انواع مختلف دارد. داکتر جامی پنج نوع پردۀ بکارت را در اینجا نام می‌برد که هر کدام خصوصیات مختص به خودش را دارد. او از انواع پردۀ بکارت این طور نامب می‌برد:«پردۀ بکارت حلقه‌یی، پردۀ بکارت دوسوراخه یا تیغه‌یی، پردۀ بکارت جالی مانند یا سوراخ‌سوراخ، پردۀ بکارت مسدود و پردۀ بکارت ضخیم.» داکتر نسترن جامی می‌گوید تا زمانی که مردم به درک و آگاهی کامل در مورد پردۀ بکارت نرسیده باشند مشکلات زیادی فرا راه خانواده‌ها و زنان خواهد بود.
در جامعۀ سنتی افغانستان، عدم آگاهی خیلی ازخانواده‌ها در مورد چگونه‌گی و نوعیت پردۀ بکارت سبب قربانی شدن دختران زیادی در شب اول ازدواج شده است. در همین حال عطیه الهی آمر بخش زنان کمیسیون مستقل حقوق بشر در حوزۀ غرب می‌گوید دختران نباید مورد آزمایش پردۀ بکارت قرار گیرند، به دلیل این که کرامت انسانی و حقوق اساسی شان زیر پا می‌شود. خانم عطیه الهی می‌گوید:«از دید کمیسیون مستقل حقوق بشر معاینات دوشیزه‌گی و معاینات نسایی زنان، در حقیقت اعمال تحقیر آمیز، توهین آمیز و نقض کرامت انسانی است و هیچ جایگاهی در قوانین نه از نگاه حقوقی و نه از نگاه فقهی دارد ، ولی متاسفانه چنین معاینات درکشور اتفاق می‌افتد.»
حالا بحث این جاست که چرا برخی از خانواده‌ها می‌خواهند که چنین آزمایشی را به دختران خانوادۀ شان تحمیل کنند. طاهره سجادی جامعه شناس در هرات دلایل چنین آزمایش‌ها این گونه توضیح می‌دهد:« بدن تنها به عنوان یک کتله‌یی از گوشت و پوست و استخوان نیست، گاه بدن یک سوژۀ سیاسی می‌شود، گاه بدن یک سوژۀ اجتماعی و گاه سوژۀ هنری می‌شود و باز در دل نظام مانند نظام مرد‌سالار تعریف از بدن متفاوت است و در این جا بدن مرد و زن مطرح می‌گردد. وقتی که در یک نظام مرد‌سالار بدن یک زن به عنوان کالا معرفی می‌شود، طبعا آن کسی که خواستار این بدن است می‌خواهد که این بدن دست نخورده و سالم باشد. ما از دل یک تاریخ می‌آییم که ارزش‌ها و سنت‌های ما این باور را محکم کرده و پرورانده است.»
آزمایش بکارت در کنار مشکلات روحی و روانی، باعث مشکلات اجتماعی نزد خانم‌ها نیز می‌شود. طاهره سجادی، جامعه‌شناس بحث مشکلات اجتماعی و روحی که برای برخی از خانم‌ها پس از این گونه آزمایش‌ها به وجود می‌آید را چنین مطرح می‌کند:«ما در یک جامعۀ زندگی می‌کنیم که متناقض است، پیچیده است و پر از ارزش‌های است که حتا توان حل مسایل سادۀ روزمرۀ ما را ندارد. در جامعۀ ما مسالۀ اختیار بر بدن طرح نشده و اصلا چنین ذهنیتی وجود ندارد که اختیار بر بدن چیست؟.» خانم سجادی می‌گوید در برخی از موارد زنان بدون دلیل موجه مورد معاینات بکارت قرار می‌گیرند. طاهره سجادی می‌افزاید:« در تحقیقی که از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر انجام شده بود از زنانی که مصاحبه شده بود در مورد آزمایش بکارت، سه نفر از آن زنان، کسانی بودند که به جرم سرقت بازداشت شده بودند، این معاینۀ بکارت چه ارتباطی به جرم آن‌ها دارد؟» بر اساس عرف و عنعناتی که در حال حاضر در افغانستان رایج است زمانی که یک فرد پایش به سیستم قضایی کشور باز می‌شود به نحوی برچسب منفی به وی زده می‌شود به این معنا که فرد را در جامعه به دید یک مجرم می‌نگرند. تا جایی که این موضوع دایرۀ روابط اجتماعی فرد را آسیب‌پذیر کرده و باعث مشکلات فراوان روحی و روانی نزد وی می‌شود.
خانم سجادی می‌گوید زمانی که یک زن پایش به مراکز طبی برای آزمایش بکارت کشانده می‌شود تاثیرات خیلی منفی و مضر بر روح و روان وی گذاشته که جبرانش ممکن نیست. اما تبعات این گونه آزمایش‌ها و عدم آگاهی از بکارت چی می‌تواند باشد؟ خانم عطیه الهی آمر بخش زنان کمیسون مستقل حقوق بشر در حوزۀ غرب کشور می‌گوید که در جامعۀ سنتی افغانستان دیدگاه خانواده‌ها نسبت به زنان متفاوت است و در برخی از موارد بنابر عدم آگاهی از بکارت، زنان حتا به قتل رسیده اند. عطیه الهی می‌گوید:« متاسفانه واقعات زیادی اتفاق افتاده که خانوادۀ مظنون به این بودند که دختر باکره نیست و وی را به همین دلیل از بین بردند. چندی پیش در ولایت نیمروز یک مرد در شب عروسی خانمش را با ضرب چهل چاقو به قتل می‌رساند به دلیل این که این خانم گویا باکره نبوده است.»
خانم الهی می‌گوید برای حل این گونه مسایل نیاز به فرهنگ‌سازی در میان اقشار مختلف جامعه است. رسانه‌ها، نهادهای حمایت‌کننده وحتا علمای دین باید دوشادوش هم کار کنند تا سطح آگاهی مردم بلند رفته و جلو این گونه خشونت‌ها در کشور گرفته شود. جامعه‌شناسان راه‌کارهای مناسبی را برای کاهش آزمایش بکارت زنان در کشور مطرح می‌کنند که از آن جمله می‌توان به بازنگری در قوانین کشور اشاره کرد. طاهره سجادی جامعه شناس در هرات می‌گوید که باید تابو شکنی شده و برخی از مسایل پنهان و پوشیده از دید مردم هم‌چون بکارت از طریق رسانه‌ها بیان گردد تا باعث بلند رفتن سطح آگاهی مردم در جامعه شود. خانم سجادی می‌گوید:« فکر می‌کنم که همین دادخواهی های که کمیسیون حقوق بشر برای خانم‌ها می‌کند، رسانه‌ها می‌کنند، نهادهای مدنی می‌کنند برای این که تعدیلات در قانون بیاید و وجهۀ حقوقی و انسانی این موارد برجسته‌تر شود قدم نیکی است و می‌تواند تاثیرگذار هم باشد.»