Category: جهان‌نما

در افغانستان، نوروز همواره در میانه‌ی کشاکش‌های فکری، مذهبی و سیاسی، جایگاه ویژه‌ای داشته است. برخی، این جشن را برخاسته از باورها و فرهنگ‌های پیش از اسلام می‌دانند و تلاش کرده‌اند آن را کمرنگ و فراموش‌شده جلوه دهند؛ با این‌حال، نوروز، فراتر از بحث‌های دینی و سیاسی، با زندگی مردم گره خورده. آیینی که در دل رنج و سال‌های سنگین جنگ، تبعید، و سانسور، باز هم زنده مانده و نسل به نسل، در حافظه‌ی جمعی این سرزمین حفظ شده است.

امسال، در آستانه‌ی چهارمین نوروز در سایه‌ی حاکمیت طالبان، این جشن باستانی و فرهنگی با محدودیت‌های گسترده‌ای روبه‌رو است. طالبان که دیدگاه افراطی به رسوم ملی دارند، برگزاری نوروز را یک مراسم غیرشرعی تلقی می‌کنند و با آن برخورد خصمانه دارند. آن‌ها با سرکوب و خشونت علیه مردم، دشمنی آشکارشان را با فرهنگ، رسوم ملی و تمدن باستانی این سرزمین به نمایش گذاشته‌اند.

تنه‌ی درخت بادام را لمس می‌کنم و با انگشت روی آن، خط‌های فرضی می‌کشم. جوانه‌هایش نوید بهار می‌دهند؛ نوید نزدیک بودن نوروز، سال نو، آغاز نو. اتفاقی که با وجود تکرار هر ساله، برایم تازگی دارد. بهار، هر سال بازمی‌گردد و این را همه می‌دانند. همه ایمان داریم که زمستان ابدی نیست و روزی، تن خسته‌مان آمدن بهاری پُرطراوت را تجربه خواهد کرد. همه می‌دانیم که سرما ناپایدار است. اما اگر سرمای زمستان، به جای طبیعت، تن‌مان را بدرَد چه؟ از این روزهای زیبا آموختم که امید به آمدن بهار، سلاحی برای مقابله با سرمای زمستان نیست؛ تنها انگیزه‌ای است برای زنده ماندن، برای عبور از سرما.

صبح نوروز، اهالی محل—بزرگان، جوانان و کودکان—با شیرینی و توغ (بیرق)، برای برافراشتن «جنده» به مسجد محل می‌آمدند. جوانان، کبوترهایی را در دست داشتند؛ نماد صلح، وحدت و همدلی. وقتی جنده را بالا می‌کردند، میان مردم شیرینی تقسیم می‌شد و کبوترها را بر فراز آسمان زیبای فیض‌آباد رها می‌کردند. زن‌ها از روی بام‌ها به تماشای برافراشتن توغ می‌آمدند، و همگان برای آبادی سرزمین‌مان دست به دعا بلند می‌کردند. چهره‌ها برق خوشحالی می‌زد، به یکدیگر تبریک می‌گفتیم و برای خوردن هفت‌میوه، خانه‌ی همدیگر می‌رفتیم.

خرید نوروزی یکی از هیجان‌انگیزترین بخش‌های این جشن است. با نزدیک شدن به نوروز، مردم با شور و اشتیاق گردگیری می‌کنند، فرش‌ها را می‌شویند، خانه را می‌آرایند و میوه‌های خشک می‌خرند تا آماده‌ی پذیرایی از دوستان و آشنایان باشند. بوی عطر گل‌ها و تمیزی خانه، حس تازگی و نو شدن را به همه می‌بخشد. در واپسین روزهای سال، تمام بازارها بوی بهار می‌دهند. مردم با شوق به خرید لباس‌های نو، هدیه‌های نوروزی، شیرینی‌ها و میوه‌های فصل می‌پردازند و بازارها سرشار از رنگ بهار و اشتیاق تجلیل نوروز می‌شوند.

رهنورد کلانتر   از زمانی که خودم را شناخته‌ام، در آستانه رسیدن به نوروز، مردم با دست‌های خود زمین‌هایشان را شخم می‌زدند و به درختان و باغ‌هایشان رسیدگی می‌کردند. در این روزها، زمین‌های خشک و بی‌جان به دل طبیعت جان می‌دادند و درختان در انتظار شکوفه‌های نو بودند. مردم، به‌ویژه دختران و پسران، خود را […]

در این سال‌ها، به‌رغم آن‌که خزان بر ملکِ ما مستولی است و شادی‌ها کمتر، مردمان، هنوز رسم نوروز به‌جای می‌آرند و از سبزه و سنبل، دل خوش دارند، که نشان آن است که طبعِ مردم به بهار، میل کند و امید، هنوز از دل‌ها نرفته است. و البته: از چنین طبع، خوفی نیست؛ که هر جا امید باشد، بیمِ زوال نیست.

نوروز ۱۴۰۴ از بامداد جمعه، یکم حمل/فروردین‌ماه، برابر با ۲۱ مارچ ۲۰۲۵ آغاز خواهد شد. لحظه تحویل سال بر اساس محاسبات نجومی، ساعت ۱۲:۳۱:۳۰ ظهر پنج‌شنبه، ۳۰ حوت/اسفند ۱۴۰۳ رخ می‌دهد، که مطابق است با ۲۰ مارچ ۲۰۲۵ میلادی و ۱۹ رمضان ۱۴۴۶ هجری قمری. سال ۱۴۰۴ کبیسه نیست و حوت/اسفند آن ۲۹ روز خواهد داشت. لحظه آغاز سال نو، همچون همیشه، با ورود خورشید به برج حمل همراه است، رخدادی که در فرهنگ فارسی‌زبانان همواره نماد تازگی، زایش و پیوند دوباره با طبیعت بوده است.

«بهترین کشوری که من، اهوره‌مزدا آفریدم، آریاویچ، سرزمین آریاها بود که هوایی خوش و باصفا داشت. اما اهریمن مرگ‌آفرین، بر ضد آن، مارهای بزرگ و سرمای توان‌فرسا پدید آورد. در آن‌جا ده ماه سرما و زمستان است و تنها دو ماه تابستان. در آن دو ماه نیز، آب سرد است، زمین سرد است و رویش گیاهان با دشواری انجام می‌گیرد.» (وندیداد، فرگرد ۱، بندهای ۲ و ۳)

در این دوره، نشان نوروز به ۹ چهره برجسته از کشورهای حوزه تمدنی نوروز اعطا شد که در حفظ و ترویج این میراث ارزشمند نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. برخی از دریافت‌کنندگان نشان نوروز عبارت‌اند از:​

کتاب «آداب صوفیانه: مرجعیت دینی و تغییرات سیاسی در افغانستان»، نوشته آنیکا آنکو شمدینگ، موفق به دریافت جایزه معتبر «نیکی کدی» از سوی انجمن مطالعات خاورمیانه شد. این جایزه که به آثار برجسته در حوزه دین، انقلاب و جامعه اعطا می‌شود، یکی از ارزشمندترین افتخارات در این زمینه محسوب می‌شود. هیات داوران، این کتاب را به […]

سیا دجله، عضو هماهنگی گروه «هلال زرین»، در گفت‌وگو با روزنامه زندگی نو (کُردی) درباره آهنگ‌های معروف «مو قرمزها» می‌گوید: «واقعیت‌های بسیاری برای نوشتن، خواندن و بازی کردن داریم. گنجینه‌ای در دستان ماست، هم تاریخی و هم مقاومت‌هایی که در حال حاضر رخ می‌دهند. بسیاری از هنرمندان و کارگران ما که در کنارمان در روژاوا […]