پژوهش: به جز سکتور آموزش، هیچ زنی در ادارات دولتی ولسوالی‌های هرات کار نمی‌کند

یک تحقیق انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان که تحت عنوان زنان هرات؛ جایگاه و توان‌مندی زنان در خانواده و حوزه‌ی عمومی انجام شده است، نشان می‌دهد که بدون سکتور آموزش (معلمان)، هیچ زنی در سازمان‌های دولتی ولسوالی‌های هرات کار نمی‌کند. فساد، کم‌بود فرصت‌های کاری رسمی در ولسوالی‌ها، رقابت شدید مردان برای تصاحب کرسی‌ها، ضعف فرهنگ کار زنان در محیط‌های مختلط و اداری با مردان، پایین بودن سطح تحصیل و تخصص زنان و دختران غیر شهری از دلایل عمدۀ نبود زنان در ادارات دولتی ولسوالی‌های هرات گفته شده است.

هم‌چنان در این تحقیق آمده است که توان‌مندی زنان هرات و در کٌل افغانستان، براساس شاخص‌های شکاف و نابرابری جنسیتی در سطح پایینی قرار دارد و به صورت نسبی می‌توان آنان را کم‌قدرت تلقی کرد. یافته‌ها و داده‌های اسنادی تحقیق نشان می‌دهد که مشارکت زنان هرات در نیروی کار رسمی دولتی بالاتر از 10 درصد قرار دارد و در ولسوالی‌ها به جز سکتور آموزش این رقم به صفر می‌رسد. اگر حوزۀ معارف و آموزش، جایی که حضور زنان بیشتر است را نیز در نظر بگیریم، میزان سهم زنان در نیروی دولتی به 34 درصد می‌رسد. در مؤسسات غیر دولتی زنان حدود 37 درصد نیروی کار این بخش را تشکیل می‌دهند.

در ادامۀ این تحقیق آمده است که حدود پنجاه درصد از معلمان و 46 درصد از شاگردان مکاتب ولایت هرات را زنان و دختران تشکیل می‌دهند. در کنار این 46 درصد از دانشجویان هرات را دختران تشکیل می‌دهند. هم‌چنان پایین‌تر از 26 درصد استادان دانشگاه‌های هرات را زنان تشکیل داده است. این رقم نشان می‌دهد که حضور زنان به عنوان استاد در دانشگاه‌های دولتی هرات در سال‌های اخیر رشدی نکرده است. براساس تحقیق، بیشترین زنان هرات به خدمات صحی دسترسی دارند، اما تعداد پژشکان زن و کارمندان خدمات صحی در مقایسه با مردان هنوز کم است و به طور ویژه در سکتور صحت زنان کمی تصمیم‌گیرنده‌اند.

یافته‌های این تحقیق هم‌چنان نشان می‌دهد که به طور کٌلی، بیشترین تصمیم‌های مهم خانواده را مردان می‌گیرند و زنان در تصمیم‌گیری‌های غیر مهم دخیل‌اند. این یافته‌ها اضافه می‌کند که خیلی کمی از مردان در کار خانه سهم می‌گیرند. در مورد میزان خشونت خانوادگی مردان علیه زنان از نظر خود زنان، مردان در حد کم یا خیلی کم از انواع خشونت فزیکی، کلامی، روانی و تهدید علیه آن‌ها استفاده می‌کنند. یافته‌های قدرت‌مندی زنان از نظر خودشان نشان می‌دهد که زنان هرات به طور نسبی توان‌مند‌اند و نیروهای ناتوان‌ساز (خشونت و محدودیت‌ها) به صورت کٌل کم‌تر از فرصت‌ها و توانایی‌های آنان است.

تحقیق زنان هرات؛ جایگاه و توان‌مندی زنان در خانواده و حوزه‌ی عمومی در پنج فصل و 157 صفحه توسط علی‌احمد کاوه، پژوهش‌گر مهمان انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان تهیه شده است. این تحقیق با استفاده از روش‌های تحقیق اسنادی و کمی پیمایشی (داده‌های موجود آماری و داده‌های دست اول پرسش‌نامه‌ای) صورت گرفته است. این تحقیق به منظور نشان دادن جایگاه و توانمندی زنان هرات در خانواده و جامعه براساس شاخص‌های توان‌مندی زنان، به ویژه شاخص شکاف جنسیتی است. تمرکز اصلی تحقیق روی زنان هرات است، ولی به عنوان پیش‌درآمد و ارایۀ تصویر کلان‌تر از وضعیت عمومی زنان افغانستان در مقدمۀ یافته‌های تحقیق اطلاعات و آمار اسنادی دربارۀ وضعیت و جایگاه زنان براساس شاخص‌های شکاف جنسیتی (مشارکت، آموزش، اقتصاد، صحت و خشونت) آورده شده است.

به دنبال آن، وضعیت و توانمندی زنان هرات براساس شاخص‌های شکاف جنسیتی در حوزه‌ی عمومی جامعه توصیف شده و در نهایت داده‌ها، پرسش‌نامۀ کمی پژوهش توصیف و تحلیل شده است. یافته‌های داده‌های اسنادی دربارۀ میزان توان‌مندی زنان براساس شاخص‌های تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت زنان افغانستان در یک‌و‌نیم دهۀ اخیر تغییر چشم‌گیری نکرده و بیشتر ثابت مانده است. با توجه به یافته‌های تحقیق، علی‌احمد کاوه پژوهشگر انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان پیشنهاد کرده است که دولت افغانستان و سازمان‌های ملی و بین‌المللی فعال برای توان‌مند ساختن بیشتر زنان به ویژه در حوزه‌های مثل اقتصاد و سیاست که خیلی کم‌قدرت ‌اند، بیشتر تلاش کنند.

هم‌چنان پژوهشگر سفارش کرده است که مسوولان و پالیسی‌سازان حوزۀ زنان در افغانستان به آموزش و تحصیل و زمینه‌سازی کار و اشتغال زنان و دختران توجه جدی و ویژه کنند. گفتنی است که تحقیق زنان هرات؛ جایگاه و توان‌مندی زنان در خانواده و حوزۀ عمومی در همین اواخر از سوی دیپارتمنت مطالعات زنان، انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان در 500 نسخه تهیه، چاپ و نشر شد. متن کامل پژوهش را از این لینک می‌توانید دریافت کنید:

https://aiss.af/assets/aiss_publication/Herat_Women_The_Status_and_Empowerment_of_Women_in_Family_and_Public-Farsi.pdf