180 دختر تحصیل کرده در مقطع ماستری که به کمک مالی دولت برنامهی پروموت و حمایت دفتر بانوی اول، جهت تحصیل به هندوستان اعزام شده بودند، به کشور بازگشتند. پرموت برنامه و فرصت تحصیلات عالی برای حداقل 720 زن افغان برای رسیدن به درجهی لیسانس و ماستری در داخل و خارج کشور را زمینه سازی و تطبیق کرد. از آن میان حدود 180 بورسیهی کارشناسی ارشد یا دوره ماستری برای زنانی که حد اقل دو سال تجربهی کار در سکتور دولتی یا خصوصی را داشتند، داده شد.
فرصت تحصیلات عالی دورهی ماستری، برای دختران افغان در سال 2018 در هشت ایالت هندوستان در نظر گرفته شد، کارهای مقدماتی برای آغاز این برنامه شروع گردید و تقریبا از شروع الی اعزام دانشجویان به هند، 7 ماه را در برگرفت. در این برنامه علاوه بر تجربهی کاری مشخصات دیگری نیز در پروسهی انتخاب سهم داشت. از آن میان کاندیدان این بورسیه باید بلندترین نمرات را در دورهی لیسانس دارا میبودند، تجربهی کاری حد اقل دو سال با دولت و یا یک نهاد خصوصی را میداشتند تا شامل پروسه شارت لیست میگردیدند، همچنان مصاحبهیی صورت میگرفت و بعد از مصاحبه کاندیدان واجد شرایط، راهی امتحان کمپیوتری میگردیدند، امتحان به گونه کمپیوتری و شفاف برگزار و از میان تقریبا 5000 اشتراککننده از سراسر کشور، 180 نفر برگزیده شدند که هزینهی تحصیلی آنان توسط این برنامه تامین شد. برنامهی ماستری زنان شاغل در حکومت، شامل پروژهی برنامهی تحصیلی زنان جوان افغانستان از طرف ایالات متحده میگردید که در ظرف 2 سال (یک دوره مکمل تحصیلی)تکمیل گردید و از آن میان، همه دانشجویان راهیافته توانستند در رشتههای مختلف در کشور هندوستان تحصیلات عالی خویش را تمام کرده، دوباره به کشور باز گردند.
افغانستان کشوری است که بیشترین نقض حقوق بشری در آن همه ساله به ثبت میرسد، بیشترین نفوس زنانش سطح پایینی از سواد را دارند. تقریبا 20 سال از دورهی تاریک تاریخی افغانستان میگذرد و هنوز هم دسترسی به آموزش برای زنان دشواریهای خود را در این کشور دارد. تحقیقات نشان میدهد که عدم تخصص و تحصیلات زنان باعث گردیده است که زنان کمتری در سطح رهبری در این مدت قرار گیرند. برنامهی توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) در سال 2017 بزرگترین برنامهی توانمندسازی زنان افغان را اعلام کرد که طی آن برنامه فرصتهایی برای ایجاد زمینهی بهتر رهبری افغانستان و تقویت روند رهبران سیاسی، بخش خصوصی و جامعهی مدنی هدف گرفته شده بود.
برای اولینبار در طول تاریخ افغانستان این همه زن به یکباره گی برای تحصیلات عالی به درجهی ماستری به خارج از کشور گروهی فرستاد شدند. به گفته مایکل رینور، نمایندهی ایالات متحده در افغانستان «این بزرگترین برنامهی توانمندسازی زنان در تاریخ دولت افغانستان است که از سوی ایالات متحده حمایت گردیده است. ارتقای تحصیلی، یک سرمایهگذاری استراتژیک است.»
بنیاد آسیایی(آسیا فوندیشن)، مسئولیت اجرای این برنامه را به عهده داشت. بنیاد آسیا(آسیا فوندشن) تا حد امکان در همکاری و هماهنگی با دانشجویان در این مدت دو سال کوشید بهترین امکانات را مهیا سازد. گرچه تعدادی از دانشجویان در پایان سمستر آخرتحصیلی با قرنطین کرونایی مواجه شدند، اما توانستند موفقانه دورهی تحصیلی دوساله را به پایان برسانند و همه فارغین دوباره به کشور باز گردند.
ارتقا آموزش و تحصیلات عالی تأثیر بسزایی در صلح و ثبات هر کشور دارد و زنان در افغانستان نیمی از نفوس این جامعه را تشکیل میدهند که بنابر دلایل فقر، ناامنی، و جنگهای متمادی داخلی از این حق باز مانده اند. به نظر من سرمایه گذاری در آموزش سرمایه گذاری در صلح، سرمایهگذاری در رفاه، سرمایه گذاری در توسعه و پیشرفت، سرمایه گذاری در زندگی با عزت برای شهروندان جامعه است. با قاطعیت تمام میتوانم بگویم، چنین برنامهها بسیار مهم و حیاتی است.
با اشاره به سرمایه گذاریهای جامعه جهانی برای توانمندسازی زنان افغان طی سالهای گذشته، امروزه شاهد آنیم که بیشتر زنان جراات میکنند که با اعتماد به نفس کامل به رقابت برای بستهای رهبری اشتراک کنند و با مهارتهای لازم در سطوح بلند رهبری، برای کشورشان کار کنند، اما این تنها کافی نیست زیرا از دید من که دورهی کارشناسی ارشد را از طریق همین بورسیه دولتی در رشتهی ادارهی عامه و حکومتداری به پایان رساندهام، پروژههای بزرگ در افغانستان را از لحاظ پیگیری بعد از اتمام، ناکام درمییابم زیرا پروژهها در طراحی ابتدایی با هدف خیلی بزرگ انتظار بزرگ خلق میکند، اما در عمل بعد از ختم پروژه، نتیجهی متصور شده در آن دیده نمیشود و یا هدف غایی که توانمندسازی، بازسازی و توسعه است، حاصل نمیگردد. همیشه در آغاز پروژه هدف شکل گیری آن، این است که باعث تغییر مثبت و توسعه در جامعه گردد اما بعد از تطبیق آن نتیجه خیلی محسوس نیست زیرا بررسی بعد از تطبیق و ارزیابی پروژه یا اصلا صورت نمیگیرید ویا هم اگر صورت میگیرد برنامه بعدی برای آن وجود ندارد که متضمن موفقیت آن برنامه باشد.
مشکلات تطبیق پروژهها در افغانستان همیشه وجود داشته و همین علت است که مورد انتقاد قرار میگیرد. پروموت یکی از بزرگترین پروژههای است به هدف افزایش مشارکت زنان در توسعه، مشارکت فعال زنان در اقتصاد، افزایش تعداد زنان در موقعیتهای تصمیم گیری در دولت افغانستان اجرا شد. زنان به طور جدی در زندگی شان در افغانستان کمبود نماینده دارند، وضعیتی که از نزدیک با سطح پایین تحصیلات آنها در ارتباط است. در جامعهای که تفکیک جنسیتی امری عادی و عمیق است، عموماً تصور میشود که زنان میتوانند با موثریت بیشتر از مردان به زنان دیگر رسیدگی کنند.
افغانستان به مربیان و الگوهای زن، برای بسیج به سوی پیشرفت جامعه نیاز دارد که بتواند به زنان در یادگیری استفاده از ابتدایی ترین حقوقشان کمک کند. اما قبل از این همه، زنان باید تحصیلات عالی داشته باشند، این کمبودی باعث گردید، تمویلکنندهگان تصمیم بگیرند که 180 زن از سراسر کشور برای تحصیلات عالی به هندوستان فرستاده شود. و اما سوال این جا است که با پرداختن هزینه هنگفت تحصیلی در کشور دیگر، این پروژه چقدر به نفع کشور و در کل زنان کشور است، زیرا بیشتر از 5 ماه میشود که دانش آموختهگان ماستر به کشور بازگشته اند و هنوز تعداد زیاد آنان در پی پیدا کردن کار اند تا آنچه را آموخته اند، بتوانند در مملکت خویش تطبیق کنند.
بنیاد آسیا (آسیا فوندیشن) با بودجهای که از سوی USAID ایالات متحده امریکا، با چشم انداز جامعهای برابرتر از وضع موجود از زنان و دختران در افغانستان پشتیبانی کرده، این پروژه را تطبیق کرده است، انتظار میرود منحیث نهادی که در راستای ارتقای تحصیلی زنان در جوامع مختلف کار میکند با توجه به یافتههای تحقیقاتیشان که نشان دهندهی اهمیت ارتقای تحصیلی زنان برای دستیابی و خدمت در سطوح رهبری است، موضوع را برای حکومت افغانستان گوشزد کند. زیرا اکنون افغانستان در مرحلهی حساسی قرار دارد، که تنها با استفاده از دانش و تدبیر از این همه بدبختی بیرون شده میتواند. لذا وزارت امور زنان، پروموت، دفتر بانو اول که حامی این برنامه بزرگ ملی برای زنان بودند، باید از ظرفیتها تواناییها و مهارتهای این ماسترها که در رشتههای مختلف تحصیل کردهاند استفاده نموده و اجازه ندهند که وقت، پول و از همه مهمتر، این همه توانایی هدر برود و دوباره هیچ تغییری در حضور زنان در سطوح رهبری پدیدار نگردد. زیرا زن افغان بیشتر از هر زمان دیگر امروز نیاز دارد، تا حامی از جنس خود در سطح رهبری داشته باشند، تا صدای او در مقامهای بلند باشد، نیاز دارد تا اجازه ندهد صدای او در مذاکرات که دولتش با مخالفین مسلح دارد، شنیده نشود. برای این که زنان بتوانند در سیاستهای ملی و تصمیم گیریها تأثیر گذار باشند، داشتن صدای واقعی(نماینده) در تصمیمات مهم کشور باید در سمتهای رهبری وجود داشته باشد. از دانش آنان استفاده شود زیرا زنان تحصیل کرده و با مهارت سطح تصمیم گیریها را ارتقا میدهند، و این وقتش است تا دولت از این دست آوردش استفاد کند.
افغانستان برای به چالش کشیدن هنجارهای ریشهدار مردسالار و به زنانی که مدرک تحصیلی معتبر بین المللی دارد در سطح رهبری بیروکراسی نیاز دارد. از همین 180 خانم تحصیل کرده در سطوح مختلف از جمله روابط بین الملل، حکومتداری، روزنامه نگاری، مدیریت دولتی، آموزش، کشاورزی، روانشناسی، مدیریت بازرگانی، اقتصاد و بسیار بخشهای دیگر کار گیرد. آموزش در جامعهی چند فرهنگی و چند مذهبی مانند هند، افق د این بانوان را گسترش داده و چیزهای زیادی به آنان آموخته است. پس چه خوب خواهد که از ظرفیتهای آنان به سود جامعه و دولت کار گرفته شود.
من که خود دانشآموختهی این بورسیهام، احساس میکنم توانایی و مهارتهای زیادی برای ما در این دورهی دوساله آموزش داده شده است که میتواند هم برای زندگی شخصی خودم تا آخر عمر کمک کننده باشد و اگر زمینه مساعد گردد میتوانم آنچه را آموختهام در خدمت کشورم قرار دهم.