دیکتاتور خردمند یا دیکتاتور مهربان عبارتی است که برخی اوقات در مجالس سیاسی از سوی نویسندگان، آگاهان و حتی سیاستمداران به عنوان راه حلی برای افغانستان مطرح میشود. برخی بر این باورند که دموکراسی برای جامعهای چونان افغانستان مناسب نیست و راه حل افغانستان، دیکتاتوری خردمند است. دیکتاتوری که بتواند با تمرکز قدرت، افغانستان را به سمت توسعه ببرد. طرفداران دیکتاتور خردمند به مواردی همچون تجربهی برخی کشورهای آسیای میانه و آمریکای لاتین اشاره میکنند که با وجود دیکتاتوری خردمند، به توسعه دست یافتهاند.
در این برنامه از هفت خوان جمهوری، به این مساله پرداخته شده است که آیا دیکتاتور خردمند میتواند افغانستان را به سمت توسعه ببرد؟ تجربهی حکومتهای استبدادی افغانستان در صد سال اخیر چه درسی برای ما دارند؟ و آیا اصلا ظهور یک دیکتاتور خردمند و ملیگرا از جامعهای چونان افغانستان ممکن است؟ میهمان این برنامه، هادی میران، روزنامهنگار و دانشآموختهی حقوق بشر از دانشگاه گتنبرگ سویدن بوده است.
در ابتدای برنامه آقای میران با اشاره به موانع جامعهشناختی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و معرفتی دموکراسی در افغانستان، به این استدلال پرداخت که آنچه میتواند افغانستان را به سمت توسعه ببرد، دیکتاتوری ملی گرا و خردمند است. به باور آقای میران دموکراسی نه تنها نمیتواند به افغانستان توسعه بیاورد، بلکه باعث واکنش بیشتر مردم شده و نتیجهی آن رشد بنیادگرایی و واکنشهای تند در مقابل دموکراسی است.
آقای میران در پاسخ به سوال گرداننده مبنی بر شکست دیکتاتورهایی چون هاشمخان و داوودخان، چنین پاسخ داد که موارد اشاره شده دیکتاتور خردمند نبودهاند، بلکه به باور هادی میران دیکتاتور خردمند باید فارغ از تعلقات قومی و فرقهای باشد و چنین مواردی را نمیتوان مصداق دیکتاتور خردمند دانست.
هادی میران با توجه به آیندهی مبهم دموکراسی در افغانستان چنین پیشبینی کرد که پس از خروج نیروهای خارجی و قطع حمایتها، احتمال آنکه افغانستان پس به حکومتی اقتدارگرا برگردد زیاد است. او دلیل این بازگشت را ساختار اقتدارگرایانهی جامعهی افغانستان دانست.
آقای میران در پایان به این استدلال پرداخت که توسعهی اقتصادی، مقدم بر توسعهی سیاسی است و تا زمانی که جامعه به توسعهی اقتصادی نرسد، توسعهی سیاسی را تجربه نخواهد کرد. از سویی تجربهی کشورهای آسیای جنوبی و آسیای میانه در مورد دیکتاتور خردمند نشان داده است که چنین حکومتهایی در توسعهی اقتصادی موفقتر بودهاند.